Ειμαρμένη - Παρέγκλιση

Οι Στωικοί υποστήριζαν πως όλα γίνονται με αλύγιστη ανάγκη:
" Καθ' ειμαρμένην τα πάντα γίνεσθαι".
Την ειμαρμένη την όριζαν σαν αδιάκοπη συνέχεια από αιτίες, "ειρμό αιτιών", που κανονίζει όσα γίνονται στον κόσμο, όπως όρισε η πρόνοια..

" Η στωική άποψη ξανάφερνε όλες τις δεισιδαιμονίες, άφηνε θέση ακόμα και στην μαντική…" 
(Χ. Θεοδωρίδης)



Όλα με μια σειρά προδιαγραμμένη.
Ένα κάρμα η ζωή του ανθρώπου.
Μια ακολουθία από αλληλουχίες.
Κι έρχεται ο Επίκουρος και μας ελευθερώνει ξανά με την "παρέγκλιση".
Την ιδιότητα που έχουν τα άτομα να ξεφεύγουν σε ακαθόριστη ώρα και σε ακαθόριστο τόπο από την καθορισμένη πορεία τους.
Κατά τον Επίκουρο: "Στον κόσμο, άλλα γίνονται από την ανάγκη, άλλα από την τύχη* κι άλλα από την δική μας, την ελεύθερη βούληση.

(Οι Επικούριοι γελούσαν με όσα ο κόσμος πίστευε για την τύχη. Ένα ρητό στο Βατικανό που προέρχεται από τον Μητρόδωρο, λέει: Σε πρόλαβα , ω Τύχη κι έφραξα κάθε πέρασμά σου…")

Ο αυθορμητισμός, αρχίζοντας στα άτομα της ύλης, με την παρέγκλιση, φτάνει τον θρίαμβό του στην ανθρώπινη συνείδηση.
"Η φύση σε έκανε θνητό και σου έταξε ορισμένο χρόνο, λέει πάλι ο Μητρόδωρος. Όμως, με τις μελέτες πάνω στην φύση (μέσω της επικουρικής φυσικής), ανέβηκες σε σημείο ν' αντικρίσεις το άπειρο και την αιωνιότητα κι έμαθες όσα είναι κι όσα ήταν κι όσα θα γίνουν."


Οι αντίπαλοι τούς ειρωνευόταν. "Τον εαυτό τους τον έχουν για άφθαρτο και ισόθεο", αναφέρει ο Πλούταρχος.





Αυτόν τον καιρό, η "ανάγκη" μου ξεδιψάει και πάλι με Ελύτη και συγκεκριμένα με τα:
"Τρία ποιήματα σε σημαία ευκαιρίας" 
(Ο κήπος βλέπει – Το αμύγδαλο του κόσμου - Ad Libitum)


" εκατό μύρια σήματα
ζήτα ήτα ωμέγα

που εάν και δεν σου αρμόσουν λέξη
αύριο
θα 'ναι χθες για πάντα

μιλώ φιλοσοφία

στα ζευγάρια μέσα υπάρχει μια χρυσόμυγα
που επαναλαμβάνει αέναα την Οδύσσεια

σ' ένα δεύτερο επίπεδο θα ξαναγίνουν πόλεμοι
δίχως να σκοτώνεται κανείς
αποθέματα θανάτου υπάρχουνε αρκετά
ο κήπος βλέπει
βάνει μπρος την αντίστροφη μέτρηση

μαρασμός
ακμή
ξύπνημα "

 
Σαν μοτίβο κάθε στροφής υπάρχει το: "Ο κήπος βλέπει".
Να κρύβει άραγε κάτι από την φιλοσοφία του κήπου των Επικούρειων;
Να κρύβει την δυνατότητα της παρέγκλισης;

Μύρια σήματα
Ζήτα ήτα ωμέγα (Ζ.Ω.Η.)…
που αν δεν αρπάξεις το αύριο, θα γίνουν χθες για πάντα…

Σε ένα ωραίο άρθρο του (Κ.Ε. 24/12/06), "Το αμύγδαλο του Ελύτη" (ο τίτλος ίσως εμπνευσμένος από το δεύτερο ποίημά του), ο Ευγ. Αρανίτσης γράφει:


Όσο λιγότερο καταλαβαίνουν οι άνθρωποι των θεσμών τον εσωτερικό διάλογο του Ελύτη με τα φύλλα των δέντρων, τόσο πιο σπασμωδικά ξεφυλλίζουν τα βιβλία του ψάχνοντας με το φακό για ίχνη χλωροφύλλης.
Όσο πιο απειλητικό, δηλαδή συναισθηματικά απειλητικό, αναδύεται το μήνυμα της ελευθερίας που ο Ελύτης άντλησε από την καρδιά του πένθους της ελληνικής παράδοσης ως τόπου συνάντησης του φυσικού κόσμου με το υπό ανάγνωσιν κείμενο του ψυχικού μας σύμπαντος, τόσο πιο κοντά στο fortissimo φτάνουν οι κρότοι των Καβείρων που δίνουν τα ρέστα τους προκειμένου ν' αποσπάσουν αλλού την προσοχή, μιλώντας, οπουδήποτε εκτός και μακράν του διακυβεύματος.
Είναι αδύνατον να "συλλάβει" κανείς πλήρως το αμύγδαλο πλήρως, αν δεν το έχει γευθεί. Το πραγματικό της γεύσης δεν συμβολίζεται, δεν είναι μεταδόσιμο μέσω της γλώσσας… 


"θα υπάρξουν πάντοτε δύο ή τρεις
γενναίοι να βλέπουνε τον κόσμο
χωρίς σκοπιμότητα"

"φωνάζω ελληνικά κι ούτε που μου αποκρίνεται κανένας

είναι που πλέον δε νογάει κανένας
τι πάει να πει αντανάκλαση μεσημεριού
πώς κι από που ακουμπάει τ' ωμέγα στο άλφα
ποιος εντέλει αποσυνδέει τον Χρόνο

Ad Libitum.


"Φωνάζω". Δε μιλάει. Φωνάζει προσπαθώντας να φτάσει στα νοητικά αυτιά μας.
"Ελληνικά". Όπως το αρχαίο ιωνικό φρόνημα πριν μπλεχτεί με ανατολικές θρησκευτικές επιρροές.
Πέρα από Ειμαρμένες, μοιρολατρίες και πεπρωμενολαγνείες...




Ποιος εντέλει αποσυνδέει τον χρόνο αν όχι εμείς οι ίδιοι Ad Libitum;
Κατά βούλησιν...

Μια πολύ στιγμιαία, πρόχειρη και μικρή συσχέτιση έκανα .
Ίσως καμιά φορά επανέλθω με καλύτερη και περιεκτικότερη ανάλυση.

Καλή σας μέρα!

Χρόνια Πολλά

Χ Ρ Ο Ν Ι Α
Π Ο Λ Λ Α

ΑΡΙΜΝΑ ΕΦΗ ΕΛ...

Διάβασα κάπου πως: "Σημασία δεν έχει πόσες φορές θα πέσεις αλλά πόσες φορές θα σηκωθείς".
Το γράφω σαν ελπίδα, λόγω της "καθοδικής" πορείας μου τον τελευταίο καιρό...

Το καλοκαίρι σκεφτόμουνα πως κι αυτό είναι μια πρόκληση της ζωής…
"Η πρόκληση του να γίνεις ένα ερείπιο της ζωής για να ξανασταθείς στα πόδια σου" είχα γράψει...
Όλα στη ζωή μας πρόκληση τελικά.
Για να δοκιμάσουμε τα όρια, τις αντοχές μας και να ξεπεράσουμε εαυτόν στον δρόμο δίχως επιστροφή…

ΑΡΙΜΝΑ ΕΦΗ ΕΛ… εκεί, πάνω σ' αυτό το ΕΛ, η πέτρα είχε κοπεί και σπάσει. Το θυμάμαι καλά.
("Η Παρουσία")

Ηθικά διλλήματα...

Αράχνιασε πια το μπλογκ μου...
Να 'στε καλά που το θυμάστε πού και πού!
Πέρασα κάτι "μεγάλο".
Τώρα σιγά-σιγά επανέρχομαι σε κανονικούς ρυθμούς.Έχω τόσα πολλά να πω. Καμιά φορά σκέφτομαι να πάρω φόρα και να γράφω... κι ύστερα μου φαίνονται ανούσια...

Για να μη λέτε όμως ότι χάθηκα, θα παραθέσω κάτι από τις (περσινές) σκέψεις μου.
Διάβαζα για τον Σωκράτη και την απολογία του, όταν μου ρθε να κάνω έναν συνδυασμό με κάποια λόγια του Χριστού...
Ορίστε τι είχα καταγράψει τότε:

Η εντολή του Χριστού "να αφήσετε τους αδερφούς σας, τους πατέρες, τις μητέρες σας κλπ και να έρθετε προς Εμένα" δεν ήταν στην κυριολεξία, όπως έχει εκληφθεί ανά τους αιώνες από τα μοναχικά τάγματα και όσους εγκαταλείπουν οικογένειες για να πάνε να σώσουν την δική τους ψυχή, αδιαφορώντας για τους άλλους
(Υπάρχει το επιχείρημα ότι μέσω των παρακλήσεων και της προσευχής, φροντίζουν για τους άλλους. Για να φτάσει όμως κάποιος σε τέτοιο σημείο και να αποκτήσει τέτοια δυνατότητα, χρειάζεται πολλά χρόνια εσωτερικής δουλειάς για να δώσει καρπούς )Νομίζω ότι ο Χριστός, μάλλον, εννοούσε πνευματικά και νοητικά.
Γιατί, ποιοι είναι οι ισχυρότεροι δεσμοί που κυριεύουν την σκέψη ενός ανθρώπου, αν όχι η φροντίδα και η αγάπη και η συναισθηματική εξάρτηση από τα αγαπημένα του πρόσωπα;
Να μπορέσετε να δείτε πέρα από αυτό, λέει ο Χριστός. Όχι, να τους παρατήσετε.
Στην απολογία του Σωκράτη, ένα από τα επιχειρήματα που του θέτει ο Κρίτων για να τον πείσει να δραπετεύσει, είναι ότι δεν δείχνει ενδιαφέρον για τα παιδιά του.
Η απάντηση του Σωκράτη είναι ότι πρέπει να είναι κανείς δίκαιος, να συμπεριφέρεται ορθά και να ζει καλά όπως θα πρέπει να ζει κανείς, ειδάλλως θα ζημιώσει την ψυχή του. Γιατί η ψυχή – ή πιο συγκεκριμένα: "Εκείνο το κομμάτι μας, όποιο κι αν είναι αυτό, που σχετίζεται με το δίκαιο ή με το άδικο, είναι περισσότερο πολύτιμη από το σώμα".Η Edward Craig, Δρ. φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο της Πελοποννήσου, αναρωτιέται, γιατί είναι τόσο πολύτιμο αυτό το κομμάτι, ώστε να υποσκελίζει το ζήτημα της ευημερίας των παιδιών του; Κι αν το ότι θα φύγει από κοντά τους και τα παιδιά του δεν τύχουν καλής φροντίδας, λόγω της έλλειψης και της καθοδήγησής του, μήπως τελικά αυτό θα βλάψει "εκείνο το κομμάτι της ψυχής τους (των παιδιών του) που σχετίζεται με το δίκαιο και το άδικο".
Σε τέτοια μεγάλα ηθικά διλλήματα, προφανώς διαλέγεις την λύση με τις λιγότερες απώλειες.
Προσωπικά, πιστεύω ότι αν δεχόταν ο Σωκράτης να δραπετεύσει και να σωθεί, τότε το κύρος της προσωπικότητας και της ακεραιότητάς του θα δεχόταν τέτοιο εσωτερικό πλήγμα που δεν θα 'χε πια να προσφέρει κάτι στους άλλους γιατί θα αλλοίωνε όλα όσα πρέσβευε και αποτελούσαν την φιλοσοφία του. Ηθικό ράκος, με τσαλακωμένα και φθαρμένα πιστεύω δεν θα 'ταν πια ο γνωστός Σωκράτης, αλλά κάποιος άλλος, που δεν θα χε να προσφέρει ό,τι και πριν.
Και τέτοιοι κάποιοι άλλοι, που αφήνουν τους συμβιβασμούς να αλλοιώνουν τα πιστεύω και την ακεραιότητά τους υπάρχουν πολλοί.
Επομένως, ξαναγυρνώντας στο ερώτημα, αν πρέπει να παρατάει κανείς και υλικά τους οικείους του, προκειμένου για τη σωτηρία της ψυχής του, η γνώμη μου είναι, μόνο αν δεν γίνεται διαφορετικά και η παραμονή του πια τους αφαιρεί περισσότερα, από όσα θα τους πρόσφερε.
Αλλά και πάλι, ο αντίλογος θα 'ταν: Κι αν αυτό τους χρειάζεται; Όχι να πάρουν αλλά να δώσουν; Να νοιαστούν αυτοί περισσότερο για τους άλλους κλπ.;
Κανείς δεν ξέρει εκ των προτέρων τις επιπτώσεις των αποφάσεών μας. Αρκεί το κριτήριο που παίρνονται να έχει στόχο πάντα "το καλύτερο δυνατόν" με αγνές προθέσεις χωρίς ίχνος υστεροβουλίας. Τότε μόνο μπορούμε να πιστεύουμε ότι πράξαμε σωστά...

ουγκ!

(ναι, έτσι το 'χα γράψει, μαζί με το ουγκ!)

Άντε καλή χρονιά να χουμε κι αν κάποιος διαφωνεί με τα παραπάνω υπόσχομαι να απαντήσω...

Αγάπη

Ακόμα κι αυτοί που κατηγορούν τον απόστολο Παύλο ότι εισήγαγε στον Χριστιανισμό τον συντηρητισμό και την ηθικοφανή καθήλωση και οπισθοδρόμηση, δεν μπορεί να μην συμφωνήσουν με το υπέροχο απόσπασμά του περί αγάπης.

(Α' Προς Κορινθίους-Κεφ. ΙΓ')  
"Η αγάπη είναι μακρόθυμη, είναι γεμάτη από ευμένεια,
η αγάπη δεν είναι ζηλότυπη,
η αγάπη δεν καυχιέται, ούτε υπερηφανεύεται,
δεν κάνει ασχήμιες, δεν ζητά το συμφέρον της,
δεν ερεθίζεται, δεν βάζει στο λογισμό της το κακό,
δεν χαίρεται για την αδικία, αλλά συγχαίρει με την αλήθεια,
όλα τα ανέχεται, όλα τα πιστεύει, όλα τα ελπίζει, όλα τα υπομένει.Η αγάπη ποτέ δεν θα πάψει να υπάρχει.
Αν είναι προφητείες, θα καταργηθούν.
Αν είναι γλώσσες, θα παύσουν.
Αν είναι γνώση, θα καταργηθεί.
Γιατί μερική γνώση έχουμε και μερική προφητεία.Αλλά όταν έλθει το τέλειο, τότε το μερικό θα καταργηθεί.


Zbigniew Preisner -"Blue"



Γιατί το επίχρισμα της αγάπης σκεπάζει ό,τι αγκαλιάζει το βλέμμα μας και του δίνει άλλη όψη.
Επικοινωνεί με το βάθος των πάντων και τα φανερώνει στα μάτια μας με την αρχική τους γλυκύτητα και καθαρότητα.

Νομίζω ότι είναι αυτή η αγάπη που με κάνει να κυκλοφορώ τον τελευταίο καιρό με τη γεύση του "σ' αγαπώ" στο μυαλό μου στέλνοντας στον κόσμο ένα μεγάλο φιλί.
Κι ας μην υπάρχει κανένας συγκεκριμένος ερωτικός πομπός ή αποδέκτης.
Είναι η υπαρκτική πληρότητα του να έχω τη ζωή στα χέρια μου, του να παλεύω για το Όνειρο εν συνειδήσει.
Κι ας περνάω δύσκολες κι ανείπωτες ώρες.
Κι ας με ξαναθυμάται η θλίψη και το κλάμα φορές-φορές.
Βγαίνει δύναμη από μέσα μου.
Θέληση κι αποφασιστικότητα για τον δρόμο που χαράζω.
Γιατί προσπαθώ και παλεύω να μην αφεθώ έρμαιο των καταστάσεων.
Γιατί, κάθε πρόκληση και δυσκολία που ξεπερνάω νικητήρια, με δυναμώνει περισσότερο και μου μαθαίνει να εμπιστεύομαι περισσότερο τον εαυτό μου.

Γι αυτό βγαίνω με αγάπη, χαρά και χαμογελαστή διάθεση έξω από την πόρτα μου το πρωί.
Γιατί κυνηγώ το Όνειρο κι αυτό μου φέρνει την πληρότητα της Αγάπης ή είναι το αντίστροφο;
Μήπως είναι η Αγάπη που με φέρνει πιο κοντά στο Όνειρο;

Α, δεν ξέρω!
Το μόνο που ξέρω είναι ότι:

"Αν μιλώ τις γλώσσες των ανθρώπων και των αγγέλων, αλλά δεν έχω αγάπη, γίνομαι χαλκός που δίνει κενούς ήχους ή κύμβαλο που βγάζει κρότους.
Κι αν έχω χάρισμα προφητείας και γνωρίζω όλα τα μυστήρια και όλη τη γνώση και αν έχω όλη τη πίστη, ώστε να μεταθέτω βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, δεν είμαι τίποτε. Κι αν μοιράσω σε ελεημοσύνες όλη μου την περιουσία κι αν παραδώσω το σώμα μου για να πυρποληθεί, αλλά δεν έχω αγάπη, καμιά ωφέλεια δεν έχω.
Γιατί μερική γνώση έχουμε και μερική προφητεία.Αλλά, όταν έλθει το τέλειο, τότε το μερικό θα καταργηθεί."


 Γιατί το Τέλειο είναι η Αγάπη που φέρνει την πλήρωση, την χαρά και την εσωτερική γαλήνη.




 

Ερωτικός Λόγος: όραμα και πόθος της ύλης για μια μεγαλυμένη της υπόσταση.
(Κωστής Μοσκώφ: "Η ΠΡΑΞΗ ΚΑΙ Η ΣΙΩΠΗ")

 
Γιατί, υπάρχουν άνθρωποι, που τέτοιες μέρες, ντυμένοι στα κόκκινα σαν αγιοβασίληδες, μας ανοίγουν την καρδιά τους σε προσφορά δώρου και μας εκθέτουν τον εαυτό τους φωτισμένο από εκατοντάδες σπιθίσματα κεριών ( ή ήταν από τη λάμψη των ματιών;), σε μια δοτική χειρονομία, προσπαθώντας να μας ξυπνήσουν και να μας φέρουν πιο κοντά στην πραγματικότητα της Ονειροχώρας μας.
Και κατά σύμπτωση έχουν το συμβολικό όνομα 'Μαρία'.
-Σ' ευχαριστούμε απ' τα βάθη των κρυμμένων ονείρων μας γι αυτό το μοίρασμα σου!-

(Κι εγώ προσωπικά, ακόμα πιο πολύ, γιατί χθες πήρα ένα συνταρακτικό γράμμα από το μέλλον!)

Καλά Χριστούγεννα να έχουμε όλοι μας,

με υγεία, ειρήνη

και ό,τι καλύτερο για όλον τον κόσμο!

.