Σάββατο 8 Μαρτίου 2008

Το Θείο Τραγί - Τέταρτο Μέρος

(Σημείωση: Για να μην προκληθεί σύγχυση κειμένων, έβαλα διαφορετικά χρώματα. Με καφέ γραμματοσειρά τα κείμενα του Σκαρίμπα, με γκρίζα οι παραθέσεις από τον Λιαντίνη και με μαύρη οι δικοί μου σχολιασμοί.)
Κάποτε ο άνθρωπος ζούσε χωρίς όνομα. Κάποτε έπαθεόνομα και έπαψε να είναι άνθρωπος.(Μιχάλης Κατσαρός)
"Ο Αδάμ ζούσε ευτυχισμένος στον παράδεισο .
Όταν δάγκωσε το μήλο, έπαθε γνώση. Ανακάλυψε τον εαυτό του (αντιλήφθηκε ότι είναι γυμνός, κι έτρεξε να κρυφτεί). Η γνώση του έδωσε την ταυτότητά του, αλλά τον απέπεμψε από τον Παράδεισο.
Παρόμοια κι ο Οιδίποδας. Όταν απέκτησε γνώση της ταυτότητάς του, κατέπεσε στη δυστυχία.
Έτσι και σήμερα. Όσο περισσότερο προχωράει η επιστημονική γνώση, τόσο περισσότερο ανακαλύπτουμε την ταυτότητα μας (π.χ. ότι δεν είμαστε άνθρωποι αλλά εξελιγμένοι πίθηκοι) και χάνουμε την ανθρωπιά μας."
(μια πολύ μικρή και σύντομη ανάλυση του ποιήματος από τον καλό μου φίλο Τ.Μ.)

"Δεν θα σβήσει ο ήλιος
δεν θα πέσει ένα αστέρι
που εγώ θα πεθάνω…"

Λέει ο Σκαρίμπας σε κάποιο "ποιηματάκι" του.
Και εξηγεί:

Γιατί τάχα; Είναι ολοφάνερο. Διότι η μεγάλη μας μάνα η φύση ξέρει ότι δεν χάθηκε το παιδί της. Απλώς έπεσε στην αγκαλιά της!...
Ο λεγόμενος "τρανσφορμισμός" (= η θεωρία της εξελίξεως των όντων) δεν παναπεί, άλλο παρά τη ζωντάνια του Σύμπαντος. Πάντα εν σοφία εποίησε. Πλήρης ο Ουρανός και η Γη της δόξης του.-
(αν δεν το προσέξατε, βάζει τελεία και παύλα)

Για τον Σκαρίμπα, η πτώση του ανθρώπου από τον παράδεισο, είναι η έξωσή του από την μητέρα Φύση από την στιγμή που έφαγε από το δέντρο της γνώσης, σύμφωνα με την Δαρβινική θεωρία της εξέλιξης.

"Από τον καιρό της βιβλικής έξωσης των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο, ο άνθρωπος εξέλιπε της συγγενίας αυτού με τα ζώα.
Ο λόγος; Διότι έφαγε από το δέντρο της ΓΝΩΣΗΣ- δηλαδή άρχισε να ΞΕΡΕΙ.
Έτσι ασθένησε βαρύτατα από την κλαπάτσα των αφηρημένων εννοιών και (συν τη δημιουργία του Πολιτισμού όντος κι αυτού απότοκου της αφαιρέσεως) κατέταξε τα φαινόμενα σε ηθικές αξίες –αυτό είναι το τίμιον, τούτο είναι άτιμο, το άλλο είναι ηθικό, το παράλλο είναι ανήθικο κ.ο.ο. εξής. Ήταν ένα μοιραίο του αμάρτημα –σωστός θρίαμβος του λάθους. Στην απόγνωσή του και τις κακές προαισθήσεις του ότι έπεσε σε αφαιρεση και άπατο κενό, άρχισε να ψελλίζει το άπελπι και φρούδο του εκείνο: "ΠΙΣΩ ΣΤΗ ΦΥΣΗ"

Αλλά φρούδη και ανέφικτη. Γιατί οι πόρτες του Παράδεισου (γράφε της Φύσης) είναι πεπρωμένες και κατάκλειστες… Πίσω τους πιλαλάν όλα τα ζώα της γραφής… Όλα αυτά τα ζώα του Παραδείσου, μη φαγόντα από το Δέντρο της Γνώσεως, μείναν εκεί αδιανόητα και μακάρια τρώγοντας κάθε τόσο κι από έναν "αδερφό τους… Τρώει το 'να τάλλο να χορτάσουνε ώστε να μη πεθάνουνε της πείνας. Ύστερα πάνε να χωνέψουν και ξαναπάνε την άλλη μέρα στο κυνήγι.
Εμείς σκοτώνουμε κατά χιλιάδες τους ομοίους μας και δεν, τουλάχιστον
(τι ειρωνεία προς τον νοήμονα "άνθρωπο"!-'τουλάχιστον'-να, επιτέλους, κι ένα ελάχιστο που δεν κάνουμε), τους τρώμε, αλλά τους αφήνουμε εκτάδην τους στα "πεδία της τιμής!" και τους τρων τα φαλακρά όρνια των ερήμων.
Πόσο μακρυά από την αλήθεια που βρισκόμαστε!
Πόση μας χρειάστηκε "αφαίρεση" και άγνοια για να γίνουμε ειδικοί στο πώς… να μην ξέρουμε ότι τίποτα δεν ξέρουμε!"

Η παραδείσια πτώση για τον Σκαρίμπα, έγινε τη στιγμή που ο άνθρωπος έφαγε από το δέντρο της γνώσης, απέκτησε σκέψη και ξέφυγε από την άλογη πορεία των ζώων της φύσης.
Έφυγε από τον παράδεισο της φυσικής άγνοιας και κατέληξε σε ένα άλλο είδος άγνοιας, αυτή τη φορά, έλλογης.
Μιας άγνοιας που πρέπει να ανακαλύψει σωκρατικά, για να καταλήξει στο 'εν οίδα ότι ουδέν οίδα'.

Πάμε πάλι στον Λιαντίνη;

"Το τρίτο κεφάλαιο της Γένεσης ιστορεί πώς ο προάνθρωπος έγινε άνθρωπος. Πώς ο άλογος εγκέφαλος έγινε νους. Και ακόμη ιστορεί πώς ο άνθρωπος εξορίστηκε από τον ευδαίμονα κήπο της άγνοιας του φυτού και του ζώου και πέρασε στην επίπονη χώρα της γνώσης. Στη γη της ιστορίας του….
Το τρίτο κεφάλαιο της Γένεσης είναι η άλλη όψη της τραγωδίας του Σοφοκλή Οιδίπους Τύραννος...
Ο Αδάμ και η Εύα εζούσαν στη μακάρια άγνοια του ζώου και περνάνε στην επίπονη γνώση του ανθρώπου.
Ο Οιδίπους και η Ιοκάστη εζούσαν στην μακάρια άγνοια της αιμομιξίας του ζώου και περνούν στην επίπονη γνώση του δεσμού μάνας και γιου….
…….Ο συγγραφέας της Γένεσης λέει πως τότε
(μετά την δολοφονία του Άβελ) εχτύπησε κεραυνός τον Κάιν στο μέτωπο. Και τον σημάδεψε με το σημάδι του φονιά.
Δεν ήταν κεραυνός. Αλλά εκείνο το ποτέ πια!... Είναι η γνώση του θανάτου. Ανάμεσα σε όλα τα όντα, ζώα πτηνά φυτά ερπετά άστρα, τη γνώση του θανάτου την έχει μόνον ο άνθρωπος. Είναι το ακριβό λύτρο με το οποίο εξαγοράστηκε το δώρο της γνωστικής του συνείδησης. Της νόησης.
Εκατομμύρια άνθρωποι είχαν πεθάνει πριν τον Άβελ. Αλλά δεν ήξευραν ότι πεθαίνουν. Όπως δεν το ξεύρουν τα ψάρια, τα πουλιά, τα φυτά, τα ερπετά, τα άστρα (αδιανόητα και μακάρια)… Ο θάνατος ήρθε στον κόσμο μαζί με τον Κάιν. Και η γνώση του θανάτου είναι η πιο ακριβή κατανόηση.

Κοιτώντας το μηδέν στα μάτια-δύνασαι να μην αποκαρτερήσεις; (Λιαντίνης)
Μπορείς να αντέξεις στην σκέψη ότι κάποτε θα επιστρέψεις πίσω στο χώμα, όπου ήσουν ένα με την φύση;
Εκεί από όπου έπεσες κάποτε λόγω της κατα-νόησης.
Πα να πει στην άλογη κατάσταση, στην άγνοια.
Πα να πει (σύμφωνα με τον Σκαρίμπα και τον Λιαντίνη) στον ...Παράδεισο!

(συνεχίζεται…)

4 σχόλια:

Εργαστήρι Δημιουργικής Έκφρασης και Γραφής είπε...

Κάθομαι και σκέφτομαι…
Η άγνοια είναι μακαριότητα και Παράδεισος.
Η γνώση είναι πόνος και πτώση από τον Παράδεισο.

"Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι ότι αυτών εστίν η βασιλεία των ουρανών"
Μήπως τελικά αυτός ο μακαρισμός είναι περισσότερο αποκαλυπτικός από όσο νομίζουμε;

Μήπως τελικά, αυτή η υποτιθέμενη "γνώση" δεν είναι παρά μια έπαρση της μικρότητάς μας;
Φάγαμε από το δέντρο της γνώσης, ήπιαμε το νερό της λησμονιάς, νομίσαμε ότι έχουμε γνώση, "πάθαμε γνώση" κι αυτό προκάλεσε την πτώση, την απόσχιση από την φύση;
Νομίσαμε ότι η μονάδα, το άτομο "οίδε", γνώρισε το θείο, την ολότητα.

Ο πόνος και η πτώση οφείλεται στην μοναξιά και την αποξένωση του ανθρώπου (μέσω της υποτιθέμενης γνώσης-έπαρσης) από τον Πατέρα Θεό ή αλλιώς την Μητέρα Φύση ή αλλιώς την βασιλεία των Ουρανών.
Γιατί η γνώση δεν είναι ένα κομμάτι ή μια υπερβαίνουσα νοητική κατάκτηση, αλλά μια ολότητα που δεν μπορούμε να συλλάβουμε αν δεν ενσωματωθούμε ξανά στο όλον της φύσης;
Και δεν ενσωματωνόμαστε μόνο με το μυαλό, αλλά με ολόκληρη την υπόστασή μας.
Μήπως αυτός είναι ο συμβολισμός της χριστιανικής ανάστασης ψυχής τε σώματι εκ νεκρών;

Δεν ξέρω και πολλά φιλοσοφικά.
Έτσι μου 'ρθε να κάνω αυτές τις υποθέσεις…

Antianemikos είπε...

Η γνώση και η αναζήτησή της αγαπητή φίλη είναι ίσα ίσα απαραίτητη. Η αιώνια αναζήτησή της μας ωθεί εμπρός παρότι κάνουμε στην πορεία και βήματα πίσω.
Να είσαι καλά!

Antianemikos είπε...

Και η γνώση του θανάτου είναι η πιο ακριβή κατανόηση.

Σχολιάζοντας αυτό επίσης θα πω πως είναι και η εξήγηση γιατί απ' όλα τα ζωικά είδη μόνο ο άνθρωπος πιστεύει στο θεό. Γιατί ξέρει πως κάποτε θα πεθάνει. Χωρίς θάνατο δεν θα υπήρχε ούτε θεός...

Εργαστήρι Δημιουργικής Έκφρασης και Γραφής είπε...

Antianemikos, αν και άργησα τόσους μήνες να σου απαντήσω, έχεις δίκιο σε όσα λες. Κάπως έτσι είναι.