Κένταυροι και Ημίθεοι

Στην πορεία (Ζώο-Άνθρωπος-Θεός) της ανθρώπινης εξέλιξης-υπόστασης, υπάρχουν δυο σημαντικά μεταβατικά στάδια.
Για να χρησιμοποιήσω συμβολισμούς της αρχαιότητας:
Του Κένταυρου και του Ημίθεου.
Είναι οι άνθρωποι που άγγιξαν αλλά δεν έφτασαν, οι άνθρωποι που ξεπέρασαν αλλά δεν ξέφυγαν.
Είναι ο περίεργος συνδυασμός του ανώτερου που τραβάει το κατώτερο και του κατώτερου που αντιστέκεται και δεσμεύει το ανώτερο.

Κάποτε, ο άνθρωπος που φτάνει σε ένα στάδιο εξέλιξης -μέσα από επίπονη υπομονή και επιμονή- χάνει το μέτρο σύγκρισης με τους υπόλοιπους. Επειδή δεν υπάρχει πια. Και τότε γίνεται ο ίδιος το μέτρο για να προχωρήσει. Η μόνη του συντροφιά, ίσως, η "συνομιλία με τους νεκρούς", κάποιους άλλους που διάβηκαν προ καιρού αυτήν την πύλη της ιδιοφυίας και της μοναχικής μοναδικότητας.

Μοναδικής γιατί είναι σπάνιοι ανάμεσα στους ανθρώπους και στις εποχές.
Μοναχικής επειδή, δυστυχώς, δεν ανήκουν πια πουθενά. Ούτε σε ό,τι έχουν αφήσει πίσω τους, ούτε σε ό,τι στοχεύουν μπροστά. Εκούσια εξόριστοι από το "κατώτερο", ακούσια μη αποδεκτοί από το "ανώτερο".

Είναι εκείνοι που, πολλές φορές, αποδέχονται την μήνιν και καίγονται στην πυρά της μικρόνοιας των άλλων ανθρώπων ή εκείνοι που, κάποτε, καταρρίπτονται από μόνοι τους λόγω αλαζονείας.

(H πάλη του Hρακλή με τον γίγαντα Ανταίο)

Όμως και τα δύο στάδια αυτά, παρ' όλο που είναι μεταβατικά (και φυσικά έχουν κι αυτά την κλίμακα της εξέλιξης και των διαβαθμίσεών τους), έχουν διαφορετική αποδοχή.
Ένας Κένταυρος, εισχωρεί σε μια κοινωνία ανθρώπων που μπορεί να δει το κατώτερο, να το κατανοήσει, να το συμμεριστεί, να το συγχωρήσει, ακόμη και να το αγκαλιάσει με συμπόνοια, σαν το απολωλός πρόβατο.

Ένας Ημίθεος, προχωράει σε αχαρτογράφητα όρια για τους πολλούς. Εισχωρεί σε ένα επίπεδο που έχει θεσμοθετηθεί ως "ιερό" -επομένως ως "άβατο".
Κάθε φορά που ένας άνθρωπος οριοθετεί κάτι έξω, πέρα και πάνω από αυτόν ως θεότητα, το καθιστά αυτόματα ανώτερο από τον ίδιο και σαφώς απροσπέλαστο, ενώ αυτόματα οριοθετεί και καθηλώνει οικειοθελώς τον εαυτό του σε κάποιο κατώτερο επίπεδο (κατευθυνόμενου αποδέκτη-υποχείριου-"δούλου").
Όμως, πώς μπορεί να φτάσει ένας άνθρωπος να εξομοιωθεί με την "ανώτερη" απ' την ύπαρξή του θεότητα χωρίς να εγείρει την "ύβρη";
Στην πραγματική γνώση (στην αλήθεια) δεν υπάρχει έπαρση και ύβρις. Μόνο βαθμίδες και προκλήσεις-προσκλήσεις ανάβασης για όποιον τολμά και μπορεί να τα καταφέρει (η γνώση βιάζεται). Τα υπόλοιπα είναι αποτελέσματα της άγνοιας και της ημιμάθειας.
Ο Ημίθεος φτάνει σε όρια μη κατανοητά για τους ανθρώπους, επομένως μη αποδεκτά και καταδικαστέα.
Όσο κι αν ο άνθρωπος νομίζει ότι έχει "εκπολιτισθεί", βρίσκεται ακόμη σε πνευματικό μεσαίωνα όσον αφορά στην αντίληψή του για τη ζωή και την ύπαρξη.

Οι θρησκείες κατέχουν ένα μεγάλο ρόλο σ' αυτήν τη νοητική καθήλωση. Έχουν οικειοποιηθεί κάθε υγιή φωτισμένη διδασκαλία για εξέλιξη, μετατρέποντάς την σε εξωτερικούς κανόνες και κενά τυπικά που περισσότερο δεσμεύουν παρά ελευθερώνουν τους ανθρώπους όπως θα 'πρεπε.
Όμως, παρ' όλη αυτήν την οικειοποίηση-εκμετάλλευση, δεν είναι η γνώση κτήμα των λίγων όπως έχουν αφήσει να νομίζεται. Υπάρχει απλόχερα σκορπισμένη παντού, όμως -κυρίως- μέσα μας. Αρκεί να παρατηρήσουμε προσεκτικά και να συγκεντρωθούμ,ε κατανοώντας αυτό που βλέπουμε. Κάτι που το κατεστημένο δεν μας αφήνει να κάνουμε, βρίσκοντας τρόπους να μας κρατάει πάντα κολλημένους σε ανούσιες εξωτερικές φανφάρες.

Μια τέτοια κοινωνία, λοιπόν, αρνείται να δεχτεί και να στηρίξει έναν "Ημίθεο". Προτιμά να τον γελοιοποιήσει, να τον αμφισβητήσει και να τον κάψει στην πυρά για να τον εξορίσει από μέσα της και να καταστρέψει την υποσυνείδητη υπενθύμιση-δυνατότητα πως μπορεί να "φτάσει" όποιος το θελήσει πραγματικά.
Ο Ημίθεος είναι το αγκάθι στο βόλεμα, στη μιζέρια και στην κακο-μοιριά των πολλών ή των λίγων που δε θέλουν να χάσουν την κυριαρχία τους και φροντίζουν να εξαφανίσουν αυτήν την επικίνδυνη "μαγιά" αφύπνισης.

Αυτή είναι και η τραγικότητα του Ημίθεου. Είναι ξένος μεν στον κόσμο που τον γέννησε και άφησε, αλλά ακόμα όχι οικείος σε αυτό που ξεκίνησε και μπορεί να φτάσει.

Αντιστέκεται, μόνος, σε μια εχθρική καθεστηκυία κοινωνία, προσπαθώντας να ξεπεράσει τους δικούς του εσωτερικούς άθλους μέχρι να πυρπολήσει τον εαυτό του μην αντέχοντας τους πόνους από το δηλητήριο του εξωτερικού πουκαμισένιου του περιβλήματος, ώστε να γίνει ολόκληρος μια φωτιά-φως και να εξαγνιστεί.

Αποξενωμένος και έρημος σ' αυτήν του την πορεία, βιώνει ανείπωτη μοναξιά όταν το ανθρώπινο στοιχείο μέσα του ζητάει κάποιον να κοινωνήσει, να διαλεχτεί, να μοιραστεί.

Το άγγιγμα του θεϊκού όμως (και της ενσωμάτωσης στη νοούμενη ολότητα), δυναμώνει με φευγαλέα μακαριότητα, γλυκαίνει και φωτίζει την ύπαρξή του, ώστε να του δίνει τη δύναμη και τη σιγουριά για να επιμένει και να αντιστέκεται.

Αυτά τα δύο (η ανάγκη του ανθρώπινου και η παρηγοριά του θεϊκού), είναι μέρος μιας συνεχούς πάλης μέσα του προς τον απελπιστικά δύσκολο δρόμο της απόλυτης καθαρότητας.

Πριν μερικές μέρες είχα τη δυνατότητα να μιλήσω με έναν …"Ημίθεο".
Πώς και τι δεν έχει σημασία.
Κάπως έτσι ξεκίνησε όλο αυτό το κουβάρι των σκέψεών μου που -σαν οτιδήποτε υποκειμενικό- μπορεί να εγείρει αντιρρήσεις και αντικρούσεις.

-