"Ο Διθύραμβος του Ρόδου"

Ἀπ᾿ τὴν Ἀδράστεια θρέφεται ὁ Προφήτης,
Μὲ τὴν Ἀνάγκη ζεῖ καὶ τὴν καθάρια
Γεννᾶ Εἱμαρμένη. Κι ὅμως εἶν᾿ ὁ πόνος
Σκληρός, ἂν ἄσκοπα τὴ γῆ ποτίζει
Τὸ αἷμα καὶ τὸ σφάγιο τὸ μεγάλο
Σπαρνά, χωρὶς κανένας νὰ τοῦ πάρει
Τὴν ὕστερη ματιά.


Κι ἀκόμα,
Τὸ Ῥόδο τὸ ἑκατόφυλλο τοὺς δίνω,
Τὸ σύμμετρο ἑκατόφυλλο, ὅπου ὅλα
Τὰ φύλλα του ἕνα, καὶ καθένα εἶν᾿ ὅλα,
Τῆς μύησης τὸ στεφάνωμα. Καὶ κεῖνοι,
Μὲ τὴ ζωὴ μεθοῦν τοὺς λαοὺς κι ὁλοένα
Στρέφουν τὴ γνώση ἐνάντια τους, κι ἀφήνουν
Τῆς ἁγίας συμμετρίας τ᾿ Ὀλύμπιο δῶρο,
Τὸ μυστικὸ ἑκατόφυλλο, νὰ ρέψει
Πότε σ᾿ αὐτὸ καὶ πότε πάνω στ᾿ ἄλλο
Σκαλὶ τῆς Μέθης κι ὁ καθένας στέκει
Σὲ κεῖνο τὸ σκαλὶ καὶ λέει: «εἶν᾿ ὅλος
Ὁ Διόνυσος δικός μου» καὶ θαρρώντας,
Στὴν κορυφὴ πὼς ἔφτασε, μὲ λόγο,
Μὲ πράξη ἢ τρόπο κλείνει καὶ στοὺς ἄλλους
Τοὺς δρόμους τ᾿ ἅγιου ἀνήφορου, ὅπου λάμπει
Ἡ ἁγνὴ ψυχὴ τοῦ ἀπάνω κόσμου ἀκέρια,
Ποὺ ἡ Λευτεριὰ εἶναι Γνώση, ἡ Γνώση Ἀγάπη,
Καὶ πιά, ἀπ᾿ τὴ Γνώση τούτη, δὲν εἶν᾿ ἄλλη.

Απόσπασμα από τα λόγια του Ορφέα, από το έργο του Άγγελου Σικελιανού: "Ο Διθύραμβος του Ρόδου"

-----------------------------------------------------


Ἀπ᾿ τὴν Ἀδράστεια θρέφεται ὁ Προφήτης,
Μὲ τὴν Ἀνάγκη ζεῖ καὶ τὴν καθάρια
Γεννᾶ Εἱμαρμένη.

Ψάχνοντας στην ανάλυση των στίχων στο βιβλίο του Τάκη Δημόπουλου: "Ο Ποιητής κι ο Μύστης", διαβάζω για τους πρώτους στίχους:

"Και γαρ ο δημιουργός ως ο Ορφέυς φησι, τρέφεται μεν υπό της Αδραστείας, σύνεστι δε τη Ανάγκη, γεννά δε την Ειμαρμένη (Abel, Frag. Orph. 110)


Σε παλιότερη ανάρτησή μου για την Ειμαρμένη-Παρέγκλιση, αναφέρω:
"Ο αυθορμητισμός, αρχίζοντας στα άτομα της ύλης, με την παρέγκλιση, φτάνει τον θρίαμβό του στην ανθρώπινη συνείδηση."

Η δυνατότητα του "Προφήτη" να διαγράφει μόνος του την πορεία του, να δημιουργεί αυτός τη δική του Ειμαρμένη κι όχι να υποκύπτει σε αυτήν. Η Αδράστεια, η Νέμεση, η Ανάγκη (δεν είναι και πολύ ξεκάθαρα τα πράγματα στην Ορφική Θεολογία), προϋπάρχει πάντα για όλους, ακομη και για τον Προφήτη - «ανάγκα ουδέ θεοί μάχονται». Όμως αυτός καταφέρνει να την ξεπεράσει και να ξεφύγει από τους περιορισμούς της, δημιουργώντας καθαρή και συγκεκριμένη πορεία ζωής. Η καθαρότητα χρειάζεται τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά. Μια πορεία μπορεί να ενέχει τόση καθαρότητα όταν στοχεύει προς το Ανώτερο, με το οποίο ένας Προφήτης μπορεί να έρθει σε επαφή με διαισθητικό τρόπο. Η δική του πορεία ανοίγει δρόμο και δημιουργεί φωτεινό μονοπάτι για όσους θελήσουν να ακολουθήσουν.


Αν η Πρόνοια χαράζει απάνου απ' όλων τα κεφάλια το νικητήριο δρόμο του φωτεινού μας ανεβάσματος, χρειάζεται όμως με τη δύναμη της ματιάς μας να διατρέχουμε απο πριν όσο πιο πολύ απ' αυτόν μπορούμε, για ν' αντλούμε ολοένα δύναμη και να φωτίζεται η συνείδησή μας.

Κι ύστερα χρειάζεται ν' αγωνιστούμε, ν' αγωνιζόμαστε ολοένα για να δυναμώνουμε τα φτερά μας κι ολοένα ξεφεύγοντας απ' της μοίρας την αντίδραση, ολοένα ισορροπώντας ανάμεσα στις δυο δυνάμεις να εξυφωνόμαστε.

Αληθινά, ο Ορφέας εισδέχτηκε μέσα του από πριν, και με τη βοήθεια του έρωτά του, το θεϊκο φως, έφτασε ως τον ανώτατο βαθμό της Μύησης και α ν α γ κ α ί α, ύστερ' απ΄ αυτό, τα λυρικά κύματα της ψυχής του στρέφονταν προς τα πλήθη.
(Τ. Δημόπουλος)


-----------------------------------

Κι ὅμως εἶν᾿ ὁ πόνος
Σκληρός, ἂν ἄσκοπα τὴ γῆ ποτίζει
Τὸ αἷμα καὶ τὸ σφάγιο τὸ μεγάλο
Σπαρνά, χωρὶς κανένας νὰ τοῦ πάρει
Τὴν ὕστερη ματιά.Και αναλύει ο Δημόπουλος κάτω από τους στίχους:
Γοργές ψυχολογικές μεταπτώσεις: "Πόσω πονώ! Μα είναι αγάπη! Όμως η υποταγή σε τούτη είναι είναι πολύ σκληρή αν γίνει άσκοπα".

Και στα Επιλεγόμενά του γράφει:
"Ο έρωτας τον έκαμε να νοιώσει τον κρυφό και πραγματικό ψυχικό πόνο πίσω από τον πλάνο σωματικό χωρισμό. Ο έρωτας τον έκαμε να γίνει Υπέρτατος Μύστης και να ενώσει όλα κάτ' απ' την προφητική ματιά του. Κι ο έρωτας τον εβεβαίωσε, πώς ό,τι έχασε μέλλει να το ξαναβρεί, αφού πρώτα διατρέξει όλη τη σκάλα της δημιουργίας, κι έτσι μάλιστα θα το ξαναβρεί στη σταθερή και πραγματική του μορφή που δε θα της φοβάται πια καμιά μεταβολή ή νέο χωρισμό."

Και τα λόγια του Ελύτη έρχονται σαν επιστέγασμα:
"Είναι κανείς από το μέρος της αθωότητας -λευκοφόρος την διάνοιαν, που λέει κι ο Ρωμανός- σε δύο περιπτώσεις: όταν δεν έχει φτάσει στο σημείο να υποψιασθεί καν το μαύρο, κι όταν το έχει διατρέξει ως την έσχατη άκρη του, έτσι που να πατήσει από το άλλο μέρος πάλι στο λευκό. Με πλήρη συνείδηση ότι όσα γνώρισε στο αναμεταξύ τού είναι απολύτως άχρηστα. Μιλώ πέραν από την ανάγκη και πάνω από την ανισότητα των πεπρωμένων."

(Οδ. Ελύτης, "Εν λευκώ")

Ο Μάικλ Πικάρντ αναφερόμενος στην "Ασκοπη Οδύνη"
Σήμερα ο ανθρώπινος παράγοντας εμπλέκεται στη σύνθετη αιτιολογία των "φυσικών" καταστροφών"... που προκαλούν τεράστια οδύνη σε αθώους ανθρωπους. Είναι δύσκολο να διακρίνουμε πώς όλη αυτή η οδύνη είναι αναγκαία. Εν πάση περιτπώσει, η άσκοπη οδύνη είναι τόσο διαδεδομένη που ο κόσμος φαντάζει άδικος ή τουλάχιστον όπως το τοποθετεί ο Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος Αλμπέρ Καμί, "αγαθώς ασυγκίνητος".
(Μάικλ Πικάρντ)


"Εδώ βρεθήκαμε γυμνοί κρατώντας
τη ζυγαριά που βάραινε κατά το
μέρος της αδικίας..."
(Γ. Σεφέρης)



Δυστυχισμένα πλάσματα
της πλέον δυστυχισμένης
φύσεως, τελειώνομεν
ένα θρήνον και εις άλλον
     πέφτομεν πάλιν.

Ημείς κατεδικάσθημεν,
άθλιοι, κοπιασμένοι,
πάντα να κατατρέχωμεν,
αλλά ποτέ δεν φθάνομεν
     την ευτυχίαν.
(Α. Κάλβος-Η Λύρα, Ωδαί)

(Θα επιστρέψω σ' αυτήν την ανάρτηση, δεν τελείωσα μαζί της)

.