Παρασκευή 7 Μαρτίου 2014

Η γλώσσα των ονείρων



"Τα όρια της γλώσσας μου είναι τα όρια του κόσμου μου"
(Λ. Βιτγκενστάιν)



Αυτή τη φιλοσοφική ρήση, ο Μπαμπινιώτης στη διαδικτυακή του σελίδα, την ερμηνεύει ρηχά και πτωχά, μόνο ως εξής: 

[[[ Μιλώντας για τον Wittgenstein, θέλω να επισημάνω ότι έχει μείνει στη γλωσσολογία για το περίφημο –έτσι το έχω αποδώσει εγώ στα Ελληνικά– «η γλώσσα μου είναι ο κόσμος μου» (στην πραγματικότητα η κατά λέξη μετάφραση είναι : «Τα όρια τής γλώσσας μου ορίζουν τα όρια τού κόσμου μου»). 
Είπε, δηλαδή, ευθαρσώς ως φιλόσοφος ότι ο κόσμος μου είναι τόσος και τέτοιος όσο μπορώ να τον εκφράσω γλωσσικά. Ό,τι άλλο έχω μέσα μου και δεν μπορώ να το εκφράσω, αντικειμενικά δεν μπορεί να υπάρξει και γι’ αυτό είναι καλύτερα να σιωπώ.
Γλωσσολογική προέκταση αυτής τής ρήσης είναι ότι τα πάντα περνούν μέσα από τη γλωσσική επεξεργασία, μέσα από τον γλωσσικό κόσμο τού καθενός. Ένα τρίτο που είπε ο Wittgenstein έχει σχέση με τη σημασία. Ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα στη γλωσσολογία είναι να ορίσει κανείς τη σημασία μιας λέξης. Η θέση τού Wittgenstein είναι ότι σημασία είναι η χρήση που έχει μια λέξη. Το σύνολο των χρήσεων είναι η σημασία. Πρακτικώς, πήγε στο επικοινωνιακό κομμάτι τής εφαρμογής. Κι από την άλλη μεριά, είναι αυτός που είπε ότι αυτά που λέμε με τη γλώσσα πρέπει να επαληθεύονται ή να διαψεύδονται, γιατί η γλώσσα είναι λογική και υπόκειται σε συνθήκες αληθείας κ.λπ.
Αυτά για να θυμόμαστε και τη σχέση τής φιλοσοφίας με τη γλώσσα.

(Από το βιβλίο των Δ. Νανόπουλου – Γ. Μπαμπινιώτη «Από την κοσμογονία στη γλωσσογονία. Μια συν-ζήτηση» [Αθήνα 2010, εκδ. Καστανιώτη], σελ. 81-82) ]]]




Τα όρια της γλώσσας μου είναι τα όρια της κατανόησής μου. 
Ό,τι κατα-νοώ είναι ο τρόπος με τον οποίο βέπω τον κόσμο, γίνεται ο κόσμος μου.
Ό,τι δεν μπορώ να κατανοήσω και να εκφράσω, δε σημαίνει και πώς δεν υπάρχει!
Από πού βγαίνει, 'ευθαρσώς', τέτοιο συμπέρασμα από αυτό που είπε ο Βιτγκενστάιν; 

 Και το άλλο από αυτήν την αμίμητη φράση του κου Μπαμπ.: "Ό,τι άλλο έχω μέσα μου και δεν μπορώ να το εκφράσω, αντικειμενικά δεν μπορεί να υπάρξει και γι’ αυτό είναι καλύτερα να σιωπώ."
 
Ε, όχι δεν είναι καλύτερα να σιωπά κάποιος, ούτε προτείνει κάτι τέτοιο ο Βιντγκεστάιν, αυτό είναι, ευθαρσώς, αυθαίρετο συμπέρασμα, αλλά από την άλλη, αφού δεν μπορεί να το εκφράσει αυτό που έχει μέσα του, τι άλλο να κάνει; Να μη σιωπά; Επειδή, άμα είναι να το εκφράσει, τότε θα το βάλει μέσα σε μια γλώσσα και αυτή θα είναι τα όρια του. 

Εκτός, αν μπορεί να το εκφράσει χωρίς να χρησιμοποιήσει γλώσσα και όρια (όπως υπονοεί ο Μπαμπ.), αλλά δεν μπορώ να φανταστώ κάποιον τρόπο.
Ίσως με μουγκρητά και άναρθρες κραυγές; Με απεγνωσμένα νοήματα; Μα κι αυτά έκφραση δεν είναι; Είδος γλώσσας δεν είναι; Και μάλιστα ακόμη πιο περιορισμένη; Μήπως με τηλεπάθεια; Με πύρινο βλέμμα; Με κάποιο μεταφυσικό τρόπο;

"Γλωσσολογική προέκταση αυτής τής ρήσης είναι ότι τα πάντα περνούν μέσα από τη γλωσσική επεξεργασία, μέσα από τον γλωσσικό κόσμο τού καθενός."
Ε, ναι, γιατί τα όρια της αντίληψής μου είναι τα όρια του κόσμου μου. Ένας άγριος που θα δει ένα αεροπλάνο στον ουρανό, θα το χαρακτηρίσει ιπτάμενο πουλί, τεράστιο κουνούπι ή ό,τι άλλο ξέρει. Μια ακτίνα λέιζερ, θα την πει δέσμη φωτιάς. Το ότι δεν ξέρει την ύπαρξη της τεχνολογίας, τον περιορίζει ώστε να ερμηνεύει και να εκφράζει τον κόσμο σύμφωνα με τα δικά του γλωσσικά δεδομένα, που βασίζονται στην ήδη υπάρχουσα ονοματολογία των φαινόμενων της φύσης που τον περιτριγυρίζουν.

Έτσι κι εμείς. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για κάτι που δεν ξέρουμε. Κι αν μιλήσουμε γι αυτό, πάλι σε γνωστές λεκτικές μας φόρμες θα το τοποθετήσουμε. Κι αν δεν μπορούμε να το κάνουμε με ακρίβεια, θα το πούμε  'άγνωστο',  'μη κατανοητό'... ή θα δώσουμε ένα νέο όνομα σε μια ανακάλυψη, που θα γίνει συλλογικά αποδεκτό, π.χ. σωματίδιο του Χιγκς.

Εξ άλλου, είναι γνωστό στους ανθρώπους της τέχνης, πως όσο πιο πολλά γνωρίζουμε, τόσο πιο πολλά βλέπουμε. Και αυτό δεν ισχύει μόνο στην τέχνη, αλλά γενικά στον κόσμο γύρω μας. Άλλα πράγματα βλέπει ένας ειδικός σε κάποιο θέμα κι άλλα ένας άσχετος.

Για παράδειγμα στην τέχνη, κάποιος αδαής θα δει τον ίδιο πίνακα με κάποιο γνώστη τέχνης, αλλά εκεί που ο πρώτος θα δει χρώματα και σχήματα, ο δεύτερος θα δει τεχνοτροπία, επιρροές, τρόπο επεξεργασίας, μείξη χρωμάτων, τρόπο χρήσης πινέλου κ.λπ. και όχι μόνο θα τα δει, αλλά θα έχει και τη δυνατότητα να εκφράσει με λόγια αυτό που βλέπει, επειδή ακριβώς "τα όρια της γλώσσας μου, είναι τα όρια του κόσμου μου" και της κατανόησής μου. Όπως ακριβώς και οι δεκάδες λέξεις που έχουν οι Εσκιμώοι για το χιόνι.

Θα μου πείτε, δεν εκφράζονται όλα όσα έχουμε μέσα μας. Ο άνθρωπος έχει τόσα αισθήματα που δεν μπορεί να εκφράσει, τόσα αισθητικά ερεθίσματα που δέχεται και δεν μπορεί να αποκωδικοποιήσει. Αυτά δεν είναι ένας άλλος κόσμος, πέρα από αυτόν που ορίζεται από τη γλώσσα; 
Είναι ο ίδιος κόσμος, υπαρκτός καθ όλα του, αλλά υφίσταται ως μη κατανοητός και επομένως και μη εκφράσιμος. 
(Τα όρια της αντίληψής μου -που γίνεται κατανοητή μέσω της γλώσσας- είναι τα όρια του κόσμου μου!) 

Κι αν σιωπά κανείς σ' αυτές τις περιπτώσεις, δεν το κάνει επειδή έτσι 'είναι καλύτερα' και οπωσδήποτε, όχι από αδυναμία της γλώσσας, αλλά από ανθρώπινη αδυναμία καθορισμού και συγκεκριμενοποίησης του τι συμβαίνει. Είναι ένας ακόμη ανεξερεύνητος κόσμος που αντιλαμβανόμαστε ακαθόριστα και ομιχλώδη. Αν θελήσουμε να τον κάνουμε κτήμα μας και να τον κατα-νοήσουμε για να τον εξηγήσουμε, θα πρέπει να τον βάλουμε σε οριακές λεκτικές φόρμες ακόμη και έτσι ακατάληπτο, π.χ. "έχω μια ακαθόριστη διαίσθηση". 
Αν τώρα αυτή η διαίσθηση είναι κάτι περισσότερο, αν αποδειχθεί π.χ. να είναι ένα μετρήσιμο ενεργειακό πεδίο, ή μια αχαρτογράφητη δυνατότητα του ανθρώπου, δηλαδή, αν είναι κάτι πέρα από αυτό που κατανοούμε και ξέρουμε ως γνωστό, θα πρέπει να το ανακαλύψουμε και να το αντιληφθούμε επιστημονικά, ατομικά, υποκειμενικά ή όπως μπορούμε ώστε να καταφέρουμε να το 'ορίσουμε'.

Και κανείς δεν αρνείται σε κάποιον, ότι επειδή δεν μπορεί να καταλάβει τι του γίνεται, δεν υπάρχουν τα συναισθήματά του και δεν ανήκουν στον κόσμο του, μόνο και μόνο επειδή δεν μπορεί να τα εκφράσει. Τα δεχόμαστε και υποκειμενικά και αντικειμενικά. (όρα μεγαλειώδες συμπέρασμα του Μπαμπ. από τη ρήση του Βιντγκεστάιν: "Ό,τι άλλο έχω μέσα μου και δεν μπορώ να το εκφράσω, αντικειμενικά δεν μπορεί να υπάρξει..."
Μόλις θελήσει να τα καταλάβει και να τα εκφράσει, να τα συμπεριλάβει δηλαδή μέσα στην κατανόησή του, αυτόματα θα μπουν στα όρια της υποκειμενικής του γλώσσας για να πάρουν συγκεκριμένη νοητική μορφή.

"Αυτά, για να θυμόμαστε και να κατανοήσουμε την πραγματική σχέση τής φιλοσοφίας με τη γλώσσα."

Θα παρέπεμπα τον κύριο Μπαμπινιώτη να διαβάσει κι αυτήν την παλιότερη ανάρτησή μου, μήπως και καταλάβει καλύτερα τι εννοούσε με μια τέτοια ρήση ο φιλόσοφος: Το _______ σε λέξεις...


Έχετε ακούσει για την Συναισθησία; 
Από τη ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ πληροφορούμαστε:
[[[Συναισθησία ονομάζεται η νευρολογική ανάμιξη των αισθήσεων.
Ένας άνθρωπος που χαρακτηρίζεται από συναισθησία (συναισθητικός) είναι δυνατό, για παράδειγμα, να «ακούει» τις οσμές, να «βλέπει» τους ήχους και να «μυρίζει» τους ήχους. Το συχνότερο είδος συναισθησίας είναι το να βλέπει κάποιος ήχους και το να συνδυάζει αυτόματα αριθμούς με συγκεκριμένα χρώματα.]]]





Παλιότερα, το 2006, είχα γράψει σε μια άλλη Ανάρτησή μου:


[[[Στις πρώτες λέξεις τραβήχτηκε πίσω. Όχι, δεν ήταν αυτό, δεν εννοούσε αυτό. Κατάλαβε ότι ήταν φυλακισμένος. Όλα με λέξεις έπρεπε να ειπωθούν. Με λέξεις...

Αναστέναξε. Στο όνειρο ήταν αλλιώς. Είχαν μπερδευτεί οι αισθήσεις. Ήταν κάτι απ' τη χαρά του γαλάζιου, με την άνεση της πεδιάδας καθώς έκλεινε πίσω του ο τοίχος, μαζί με την γνώση του αύριο, με το σώμα του κλαδιού στο τσάκισμα...

Λέξεις, λέξεις… μόνο λέξεις… συνδεδεμένες με αλληλουχίες σκέψεων, συνειρμών, συνδυασμών, βιωμάτων, φαντασίας για να καταλήξουμε στην εικόνα.
Γι αυτό δεν θυμόμαστε αρκετά όνειρα. Γιατί απλώς είναι ανείπωτα.

Είναι ένας άλλος κόσμος μπερδεμένος, χωρίς λογική αλληλουχία, χωρίς τη γνωστή τακτοποίηση της πραγματικότητας γύρω μας.

Πώς θα εξηγούσε τώρα τι είδε; Κι αν τα κατάφερνε, τι θα καταλάβαινε ο άλλος έτσι που τον κοιτούσε απορημένα σαν τρελό; Μόνο την αίσθηση του κινδύνου έπρεπε να του μεταδώσει.........]]]







Κι έρχομαι στο ερώτημα: 
Γιατί δε θυμόμαστε πολλές φορές τα όνειρά μας; 

Μόνο και μόνο επειδή τα ξεχάσαμε ή μήπως και για άλλους λόγους;
Μήπως επειδή τα βλέπουμε σε μια γλώσσα που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε στον ξύπνο μας;  
Μου έχει τύχει, πολλές φορές, στο μεταίχμιο ύπνου-ξύπνου να βλέπω τέτοια όνειρα και να τα καταλαβαίνω στο έπακρο, αλλά όταν πάω να τα εξηγήσω -με τους όρους της σκέψης και της γλώσσας- να μου φαίνονται ασύνδετα και ακατανόητα. Γιατί;  

Μήπως επειδή η γλώσσα των ονείρων είναι μπλεγμένη όπως στη συναισθησία; Κι αυτό που μου φαίνεται λογικό και νοήμον στο όνειρό και μου γεννά διάφορα συναισθήματα και αντιδράσεις, να εξαφανίζεται στα νοήματα της οριακής 'γλώσσας' με την οποία λειτουργεί η σκέψη και η λογική μας;

Η καταγραφή της σκέψης μας, η λογική μας έχουν όρια. Μέσα σ' αυτά σκεπτόμαστε.
Το όνειρο όχι, μπορεί και τα ξεπερνάει.
Ίσως το όνειρο να μας μιλάει με κάποια άλλη μεταγλώσσα που καταλαβαίνει όχι ο νους και η ενσυνείδητη αποκωδικοποίηση, αλλά το ασυνείδητο-δέκτης.

Κάτι όπως οι παραβολές, που είναι φτιαγμένες έτσι ώστε τα νοήματά τους να υπερπηδούν τον έλεγχο, τον υποκειμενισμό και την προκατάληψη του συνειδητού και να μιλούν απ' ευθείας στο υποσυνείδητο. Μόνο που αυτές είναι σε κατανοητή γλώσσα από το συνειδητό.


"Σκοπός όλων των ιερών γραφών είναι να μεταδώσουν υψηλότερα νοήματα και υψηλότερη γνώση, ξεκινώντας από την ορολογία της συνηθισμένης γνώσης.
Σκοπός των παραβολών είναι να μεταδώσουν στον άνθρωπο ένα υψηλότερο νόημα, με την ορολογία ενός κατώτερου νοήματος.
Βασικά η κατανόηση του ανθρώπου κινείται στο καθορισμένο, φυσικό, υλικό επίπεδό του.
Αλλά η παραβολή περιέχει νοήματα που ξεπερνούν το κυριολεκτικό ή φυσικό επίπεδο."
(Μορίς Νικόλ)

Τις προάλλες μου 'ρθε στο νου η κατανόηση της δομής μιας άλλης γλώσσας που ανήκει σε έναν πιο προηγμένο 'κόσμο'. Μια γλώσσας πιο πολύπλοκης από τη δική μας. Μιας εξελιγμένης γλώσσας που χρησιμοποιεί ταυτόχρονα πολλά επίπεδα. Πολύ περισσότερα από όσα μπορούμε να κατανοήσουμε απ' αυτό το έλλογο στάδιο στο οποίο βρισκόμαστε.

Μια γλώσσα που, αν προσπαθούσα να εξηγήσω με όρους και λέξεις της δικής μας, θα έλεγα ότι χρησιμοποιεί ταυτόχρονα πολλά επίπεδα με διαφορετικές έννοιες, διαφορετικές εικόνες, διαφορετικές λέξεις, όλα μαζί σε ένα την ίδια στιγμή, για να εκδηλωθεί. Αντικειμενικά αδύνατον να κατανοηθεί από την ανθρώπινη λογική και τον τρόπο σκέψης μας.

Ο τρόπος που σκεφτόμαστε και επικοινωνούμε μοιάζει πρωτόγονος, απλοϊκός και γραμμικός μπροστά της κι αυτή πολυδιάστατη και πολυεπίπεδη.
Ίσως τα όνειρα να είναι μερικός ή ολικός δέκτης και εκφραστής της. Ίσως. Ούτε έχω κάποιες σχετικές γνώσεις κι ούτε μπορώ να ξέρω και να πω με σιγουριά.
Μπορώ να πω μόνο ότι κατάλαβα πως υπάρχει και κατανόησα σχηματικά (στα μέτρα μου και στα όριά μου) ποια περίπου είναι η δομή της σε σχέση με τη δική μας...





11 σχόλια:

Κυκλοδίωκτον είπε...

Χθες, διαβάζοντας κάποιες παλιές μου σημειώσεις, έπεσα στην καταγραφή ενός ονείρου μου που είχα ξεχάσει.

Βέβαια, τα όνειρα δεν είναι να τα εμπιστεύεσαι αυτούσια και κυριολεκτικά, αλλά μια και είναι πολύ σχετικό αυτό που είχα δει, το παραθέτω μόνο και το αφήνω ασχολίαστο.

Ανάμεσα στα υπόλοιπα στοιχεία του ονείρου που δεν αναφέρω, είδα, λοιπόν, ότι με πληροφορούσαν για κάποιον πως γνωρίζει:
"Τις τέσσερις γλώσσες των ονείρων και τις δύο του θανάτου".

Κυκλοδίωκτον είπε...

Του Fernando Pessoa [από το Βιβλίο της Ανησυχίας]

Η πλειονότητα των ανθρώπων αρρωσταίνει επειδή δεν ξέρει να πει τι βλέπει και τι σκέφτεται.
Λένε πως δεν υπάρχει τίποτα δυσκολότερο από το να ορίσεις με λόγια μια σπείρα.
Είναι απαραίτητο, λένε, να κανείς στον αέρα, με το χέρι και χωρίς φιλολογίες, την κίνηση, που ανεβαίνει στριφογυρίζοντας με κανονικότητα, με την οποία η αφηρημένη μορφή των ελατήριων ή ορισμένων κλιμακοστάσιων αποκτά υπόσταση στο βλέμμα μας. Αλλά, αν θυμόμαστε πως λέω είναι ανανεώνω, θα ορίσουμε μια σπείρα χωρίς δυσκολία: είναι ένας κύκλος που ανεβαίνει χωρίς ποτέ να κατορθώνει να ολοκληρωθεί. Η πλειονότητα των ανθρώπων, το γνωρίζω καλά, δε θα τολμούσαν αυτό τον ορισμό, γιατί υποθέτουν ότι ορίζω είναι λέω αυτό που οι άλλοι θέλουν να πούμε, και όχι αυτό που πρέπει να πούμε για να δώσουμε τον ορισμό. Θα έλεγα καλυτέρα: η σπείρα είναι ένας εν δυνάμει κύκλος που διπλασιάζεται ανεβαίνοντας χωρίς ποτέ να πραγματοποιείται. Αλλά, όχι, πρόκειται ακόμα για έναν αφηρημένο ορισμό. Θα προσπαθήσω με συγκεκριμένες έννοιες και θα γίνει αμέσως φανερό:
μια σπείρα είναι ένα φίδι χωρίς φίδι που τυλίγεται κάθετα γύρω από το τίποτα.

Όλη η λογοτεχνία είναι μια προσπάθεια προκειμένου η ζωή μας να γίνει πραγματική. Όπως το γνωρίζουμε όλοι μας, ακόμα κι όταν ενεργούμε χωρίς να το γνωρίζουμε, η ζωή είναι απολύτως μη πραγματική στην άμεση πραγματικότητα της. Οι εξοχές, οι πόλεις, οι ιδέες, είναι πράγματα απολύτως πλασματικά, τέκνα της πολύπλοκης αίσθησης του ίδιου μας του εαυτού. Όλες μας οι εντυπώσεις είναι αμετάδοτες, εκτός κι αν τις κάνουμε λογοτεχνικές. Τα παιδιά είναι πολύ λογοτεχνικά γιατί λένε πώς αισθάνονται και όχι πώς πρέπει να αισθάνεται κάποιος συμφώνα με το πώς αισθάνεται κάποιος άλλος. Μια μέρα άκουσα ένα παιδί να λέει, θέλοντας να πει πως ήταν έτοιμο να κλάψει, όχι "Μου ‘ρχεται να κλάψω", που θα ήταν αυτό που θα έλεγε ένας ενήλικας, δηλαδή ένας ηλίθιος, αλλά "Μου ‘ρχονται δάκρυα". Και αυτή η πρόταση, η απολύτως λογοτεχνική, σε σημείο που θα την αποδίδαμε σε κάποιον φημισμένο ποιητή, αν βρισκόταν κάποιος για να την πει, αναφέρεται σαφέστατα στη θερμή παρουσία των δακρύων που πέφτουν από τα βλέφαρα, τα οποία έχουν πλήρη συνείδηση της υγρής πικράδας. "Μου ‘ρχονται δάκρυα!". Το παιδάκι αυτό όρισε θαυμάσια τη σπείρα του.

Να λες. Να ξέρεις να λες. Να ξέρεις να υπάρχεις μεσ’ από τη γραπτή φωνή και τη νοητική εικόνα!
Η ζωή δεν αξίζει τίποτα παραπάνω: το παραπάνω είναι άντρες και γυναίκες, υποθετικοί έρωτες και ματαιοδοξίες ψεύτικες, προφάσεις της πέψης και της λήθης, άνθρωποι που κινούνται πάνω κάτω, σαν ζώα όταν ανασηκώνουμε μια πέτρα, κάτω από τον μεγάλο αφηρημένο βράχο του γαλάζιου δίχως νόημα ουρανού.

Κυκλοδίωκτον είπε...

Ορισμοί, λέξεις, όνειρα και μετά από το προηγούμενο κείμενο και σπείρες...

Μου 'φεραν στο νου μια παλιότερη ανάρτηση που είχα γράψει για όνειρα σε σχέση με τη σπείρα:

http://kyklodiwkton.blogspot.gr/2011/04/blog-post_03.html

Κυκλοδίωκτον είπε...

Έχει λίγες μέρες που ξύπνησα από όνειρο και κατάλαβα ότι, για μια ακόμη φορά, πράγματα που είναι λογικοφανή στα όνειρα, στην πραγματικότητα είναι ανέφικτα και αδύνατον να συμβούν.
Στα όνειρα δεν υπάρχει ο περιορισμός των ορίων της ύλης. Δεν υπάρχει ο περιορισμός της λογικής που έχει δημιουργήσει ο νους μας.

Ξύπνησα και αναρωτιόμουν, μα καλά, πώς μου φαινόταν λογικό κι απόλυτα αποδεκτό και κατανοητό αυτό που έβλεπα, αφού στην πραγματικότητα του ξυπνητού είναι αδύνατον να υπάρξει;

Τα όνειρα λειτουργούν με άλλες συμβάσεις πολυεπίπεδες, που γίνονται αποδεκτές από μας με διαφορετικό τρόπο από αυτόν που έχουμε συνηθίσει να λειτουργούμε ως νοήμονα όντα που αναλύουν κυρίως με το νου την πραγματικότητα γύρω μας.

Αchernar είπε...

Αγαλλίασα με το κείμενό σου. Ατόφια ευχαρίστηση.

Τι θα κάναμε λοιπόν και χωρίς τα άφατά μας.

Και σπείρες...
που μου θύμισαν μία άλλη σπείρα, αυτή του Λαβυρίνθου, που είναι μεταξύ άλλων κι η κάτοψη μιας σπείρας σ΄ενα επίπεδο...Κι ο Λαβύρινθος μου θύμισε τελικά το πρώτο ποστ από το οποίο σε είχα πετύχει: είχε να κάνει μ΄εναν Λαβύρινθο!!!

Ευτυχώς που υπάρχει όχι μόνο αυτό που βλέπουμε και περιγράφουμε, αλλά κι αυτό που δεν βλέπουμε κι αυτό που δεν περιγράφεται.
Από που να αρχίσω ; Από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία εκτός του ορατού φάσματος, από υπέρηχους και υπόηχους, από "σκοτεινή ύλη" του σύμπαντος, από σκέψεις άυλες που όμως μπορούν να κινήσουν τον πλανήτη ολόκληρο; Από τα συναισθήματα, που στην μεγαλύτερή τους ένταση, γίνονται πλέον άφατα; (χαρά, θλίψη, έκσταση, και ων ουκ έστι τέλος;) Από τα όνειρα, αχ τα όνειρα, μία από τις βασιλικές οδούς προς το ασυνείδητο, που μόνο οι ασυνείδητοι λένε πως δεν υπάρχει...
Μήπως ίσως δεν έχουν νιώσει ποτέ αυτοί οι κύριοι σε τέτοια ένταση που να τους δεθεί η γλώσσα κόμπος, και μένουν μόνο με τις φτωχές ηδονές των γλωσσικών τους κατασκευασμάτων και την εγωϊκή τέρψη των διανοημάτων τους; Λέω, τώρα - μη με πεις (πολύ) κακιά...

Αχ αυτοί οι κύριοι, κι όλοι οι κύριοι και οι κυρίες που περιφρονούν το αθέατο - το οποίο, όταν το περιφρονούμε έτσι, θα πει και πως μας κυβερνά πολύ... Κάποιος να τους πληροφορήσει ότι υπάρχει και δεξί εγκεφαλικό ημισφαίριο, εκτός απο το αριστερό. Κι αν δεν ακούν εμάς, τους "αδαείς" και τους "χωρίς περγαμηνές", ας ακούσουν κανέναν νευροεπιστήμονα, που θα τους επιβεβαιώσει ότι το άφατο εμπεριέχεται και μες στον εγκέφαλό μας, μέσα σ΄αυτό το ημισφαίριο. Νομίζω ότι θα τους ικανοποιήσει μία τέτοια "μετρήσιμη" και "αποδείξιμη" εξήγηση.
Για να μην τους αναγκάσουμε να μάθουν και τα περί "συναισθηματικού" εγκεφάλου κι εκεί χάσουν τη μπάλα - του μεταιχμιακού μας συστήματος στον εγκέφαλο, όπου εδράζουν λένε τα συναισθήματα...Ο οποίος δεν επικοινωνεί με γλώσσα (είναι παλιός, από την εποχή του σχηματισμού των θηλαστικών), παρά στέλνει σήματα στον "ανώτερο" εγκέφαλο, τον νεοφλοιό, ο οποίος είναι ο νεότερα σχηματισμένος, και που περιέχει τη γλώσσα. Φαντάσου πόσα χάνονται καμμιά φορά στη μεταφορά του "σήματος" αυτού, και το τι βγαίνει ενίοτε από τον νεοφλοιό - και το στόμα μας: εκεί ενίοτε γλωσσεύουμε τη μπέρδα μας και χανόμαστε στη μετάφραση, όταν τα συναισθήματα από κάτω βράζουν. Εκεί μπορεί ο συναισθηματικός εγκέφαλος να ξερει και βιώνει πολύ καλά τι γίνεται (η διαίσθηση π.χ. από εκεί μας "τσιμπάει" ακαριαία), μα ο νεοφλοιός να τα έχει παίξει στο hardware.

Η μονομέρεια πάντα οδηγεί σε ξηρασία, κι ο σιμούν που φυσά στα λεγόμενα αυτών των κυρίων, αυτό καταδεικνύει. Ας τους μάθουμε λοιπόν λίγη φυσιολογία κι ότι ο ένας εγκέφαλος χωρίς τον άλλο δεν κάνει το σύνολο "άνθρωπος" που γνωρίζουμε (εάν αφαιρέσεις τον ερπετοειδή, τον ακόμα "κατώτερο" εγκέφαλο από τον συναισθηματικό, και μείνεις μόνο με τον "ανώτερο" νεοφλοιό, ο άνθρωπος πεθαίνει ακαριαία....Αν αφαιρέσεις τον νεοφλοιο ζει, μα είναι πια ή θηρίο ή φυτό...)

Για τους υπόλοιπους απο εμάς που έχουμε προ πολλού διαισθανθεί, ο καθείς με το δικό του τρόπο, τα όσα λένε οι νευροεπιστήμονες, ας κάνουμε χώρο για να υποδεχόμαστε το ανείπωτο κι όσα μας φέρνει ως ψήγματα, έστω και ξεβρασμένα στις ακτές κάποιου ονείρου.

Ευχαριστώ για τα πολυ όμορφα θέματα, καλή μου Κυκλοδίωκτον, και για την χαρτογράφηση του άφατου, σαν άλλος Μαγγελάνος, και για τις σκέψεις που μας προκαλείς, πέρα από ερήμους και ξηρασίες :) Πολύς πλούτος κυλάει μέσα σ΄αυτό το ιστολόγιο, κι έχω πολλά ακόμα να ανακαλύψω!

Υ.Γ. Αρχίζω να καταλαβαίνω πως τελευταία γράφω πολλά (όπως κι εδώ, στο ιστολόγιό σου γράφω πολλά), γιατί ασχολούμαι πολύ με το άφατο στη ζωή μου, και δε συνηθίζω να μιλώ. Αυτά που λέω εδώ, σπανίως τα λέω "έξω". Κι εδώ, που κεντρίζονται τα άφατά μου, παράγω λόγια, λόγια...ίσως για να αποκαταστήσω λίγο την ισορροπία, κι ίσως για να τους δώσω τη θέση που τους αξίζει,όπως τους τη δίνεις κι εσύ. Να΄σαι καλά!

Κυκλοδίωκτον είπε...

Οι άνθρωποι πιστεύουν ή δεν πιστεύουν βάσει πεποιθήσεων.
Δεν είναι οι αποδείξεις ή τα γεγονότα που τους οδηγούν στα πιστεύω τους αλλά άλλες ανάγκες και εσωτερικές διεργασίες.

Ένας πιστός θα δει θαύμα εκεί που ένας άπιστος θα ανακαλύψει μια προηγμένη επιστημονική θεωρία για να το εξηγήσει.
Όσο κι αν προσπαθήσεις να το εξηγήσεις επιστημονικά σε κάποιον που πιστεύει δεν θα καταφέρεις και πολλά πράγματα.
Το ίδιο χαμένες θα πάνε και οι μεταφυσικές εξηγήσεις σε κάποιον που δεν πιστεύει σε κάτι άλλο πέρα από όσα του επιτρέπουν οι αισθήσεις του.

Κατ' εξοχήν, αυτοί που έχουν επιλέξει να πιστεύουν (ή να μην πιστεύουν)σε κάτι, έχουν επιλέξει και τον τρόπο που θα κατανοούν τον κόσμο.
Και μετά αλληλοσυγκρούονται για να επιβάλει ο καθένας την άποψή του στον άλλον ή να υπερισχύσει μια και κατέχει την 'μοναδική αλήθεια', με όλα τα γνωστά παρελκόμενα.
Η 'ξηρασία της μονομέρειας', οπως πολύ σωστά το έθεσες.

Κι εγώ σε ευχαριστώ για τα λόγια, λόγια... σου. Να 'σαι καλά που μου τα εμπιστεύεσαι!
Νομίζω ότι σε αυτήν την ανάρτηση απογείωσες τη σκέψη σου και ο λόγος σου έγινε ποιητικός.
Προτείνω να το κάνεις και ανάρτηση στο δικό σου μπλογκ (σαν αυτόνομο κείμενο με κάποια επεξεργασία), ένα τόσο όμορφο σχόλιο.

Αchernar είπε...

Συμφωνώ για τα περί πεποιθήσεων.
Γι΄αυτό και είπα ότι μία επιστημονική εξήγηση ίσως να έπειθε τους απολιθωμένους αυτούς κυρίους, μα...δεν το βλέπω!
Καλή η πρότασή σου να το αναρτήσω στο μπλογκ μου, θα συμφωνήσω!
Και σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια, ήταν πολύ ωραίο θέμα και κείμενο, και με ενέπνευσες. :)

Αchernar είπε...

Κι εδώ είχα γράψει, αλλά δεν μου το εμφάνισε (κάτι θα έγινε και διέκοψα εκείνη τη στιγμή, και δεν πάτησα το κουμπί δημοσίευσης).

Σε ευχαριστώ πολύ! Και ναι, ίσως μια ανάρτηση θα ήταν καλή ιδέα.

Και νομίζω ότι, τη συναισθησία που αναφέρεις εδώ, την κράτησα υποσυνείδητα και βρήκε το δρόμο της και βγήκε στη δική μου ανάρτηση :)

Παραθέτεις από τον Pessoa: "Η πλειονότητα των ανθρώπων αρρωσταίνει επειδή δεν ξέρει να πει τι βλέπει και τι σκέφτεται". Μου θύμισε μία θεραπευτική πλευρά της ψυχοθεραπείας, που έγκειται στο να βάλει κάποιος σε λέξεις το ανείπωτό του, όσο μπορεί - ή μάλλον κάποια συγκεκριμένα από τα ανείπωτά του, που δεν μπόρεσε ποτέ του να εκφράσει, ενώ ήθελε. (Κι άλλη της μία πλευρά, είναι να αφήσει ανείπωτα κάποια υπερανελυμένα που δε βγάζουν πουθενά...μα αυτό είναι άλλη ιστορία.)

Χαίρε!

Κυκλοδίωκτον είπε...

Συγνώμη, εμένα μου ξέφυγε, νόμισα το ότι είχα πατήσει για να δημοσιευτεί.
Αλλά τελώ εν μεγάλη τρικυμία τον τελευταίο καιρό κι έχω χάσει και το λίγο μυαλό που μου 'χε μείνει...

Αchernar είπε...

Καλή μου Κυκλοδίωκτον, κανένα πρόβλημα, μην το σκέφτεσαι καν.

Εξάλλου, απαντώντας σου ξανά, είχα την ευκαιρία να διατυπώσω κι άλλες σκέψεις.

Εύχομαι να είναι από τις τρικυμίες που περνάνε...

Μία καλημέρα και ευχές για το καλύτερο.

Κυκλοδίωκτον είπε...

Σε ευχαριστώ!