Εγωκεντρική Υποκειμενικότητα

Ένα από τα μαθήματα που κάνω με τους μαθητές μου είναι η Οπτική Γωνία.

Ένα πολύ καλό παράδειγμα είναι αυτό με τον αριθμό 6 που γίνεται 9 αν αναποδογυριστεί.

 Ας υποθέσουμε ότι 2 άτομα συναντούν τον αριθμό αυτό μόνο του, αλλά τον κοιτούν από διαφορετική πλευρά.

Ο καθένας αρχίζει να υποστηρίζει ότι έχει δίκιο για το ποιος είναι αυτός ο αριθμός και ξεκινούν οι διαφωνίες.

Κανένα άτομο δεν μπορεί να πείσει το άλλο, επειδή και τα δύο είναι αδιάσειστα πεπεισμένα ότι βλέπουν σωστά τον αριθμό και ότι ο απέναντι είναι αυτός που τον βλέπει λάθος.

Κι αν στο σκεπτικό τους υπόβαθρο είναι όλα έτσι τακτοποιημένα σαν αλληλουχία σκέψεων, ώστε ο αριθμός αυτός να τα συμπληρώνει και να τα επιβεβαιώνει (η σειρά των αριθμών που έχει ο καθένας στον δικό του κύκλο), τότε δεν πρόκειται ποτέ να καταλάβουν το γνωστικό τους λάθος και θα διαφωνούν επ' άπειρον.

Ας υποθέσουμε τώρα, ότι το ένα από τα δύο άτομα, έχει πιο ευέλικτη σκέψη και βγαίνει από τον κύκλο του. Καταλαβαίνει αμέσως ότι όλη αυτή η διαφωνία οφείλεται σε παρεξήγηση λόγω διαφορετικής οπτικής γωνίας και προσπαθεί να εξηγήσει στο άλλο άτομο τι συμβαίνει.

Πιστεύετε ότι το άτομο με την μονοκόμματη σκέψη, που επέλεξε να βλέπει  τον αριθμό ως σωστό μόνο από τη δική του πλευρά θα δεχτεί να ακούσει και να καταλάβει;

Η αντίδρασή του θα είναι να σκεφτεί ότι ο άλλος προσπαθεί να τον παραπλανήσει, ότι είναι ανειλικρινής και ότι του λέει ψέματα με σκοπό να τον ξεγελάσει για κάποιον Χ λόγο. 

Προστατευμένος από την πεπατημένη της μονοδιάστατης λογικής του που τον βοηθούσε μια χαρά ως τώρα να ερμηνεύει την ακολουθία των αριθμών, να κάνει μαθηματικές πράξεις και να καταφέρνει να ζει και να αναγνωρίζεται στον δικό του νοητικό κύκλο, θα επιτεθεί στο άλλο άτομο που απειλεί ξαφνικά να γκρεμίσει όλο το στέρεο σκεπτικό του υπόβαθρο. 

Η άρνηση και η αδυναμία του να βγει από τον κύκλο του για να δει τον αριθμό κι από άλλη θέση, του στερεί τη σφαιρικότητα σε βαθμό ώστε να γίνει ικανός να εμμένει λυσσαλέα μέχρι θανάτου ότι μόνο αυτός έχει δίκιο για το ποιος είναι ο σωστός αριθμός.

Μήπως το παραπάνω παράδειγμα σας θυμίζει κάτι από τους φανατισμούς που συναντάμε σε πολλούς τομείς της ζωής μας; Κάτι από τους διωγμούς που έχει υποστεί η ανθρωπότητα στο όνομα μιας ‘μοναδικής’ αλήθειας; Κάτι από την κατοχή των μοναδικών θρησκευτικών "πιστεύω-δεν πιστεύω", πολιτικών και άλλων πεποιθήσεων και ιδεολογιών από μια μερίδα ατόμων;

Είναι επειδή στο σχήμα φαίνεται εύκολο σαν εξήγηση, αλλά όταν αυτό που μας καθηλώνει στη μονομέρεια είναι πιο αφηρημένο, όπως μια ιδέα, μια εναλλακτική ερμηνεία, η προσωπική επιλογή της ιδεολογίας και των πιστεύω μας, είναι πολύ πιο δύσκολο να προσδιοριστεί και να γίνει αντιληπτό. 

Κι όσο πιο εγωκεντρικό είναι κάποιο άτομο τόσο πιο δύσκολα βγαίνει από τον υποκειμενισμό και τα αδιασάλευτα δοκιμασμένα κριτήριά του που το κρατούν δέσμιο και το οδήγησαν στα πιστεύω και στην οπτική που επέλεξε.

Γι’ αυτό, την επόμενη φορά που θα συναντήσετε κάποιον που θα επιμένει ότι υπάρχει κι άλλος τρόπος θέασης, πριν τον καταδικάσετε ως ψεύτη, ανειλικρινή, οπισθοδρομικό ή ό,τι άλλο και τον ρίξετε στην μεσαιωνική πυρά της απόλυτης λογικής σας για τις θέσεις του και τα πιστεύω του, θυμηθείτε το παραπάνω παράδειγμα.

Κι αν αδυνατείτε νοητικά και σας είναι πρακτικά δύσκολο να βγείτε από τη θέση σας, τουλάχιστον προσπαθείστε να ανοίξτε λίγο περισσότερο τον κύκλο σας, όχι για να καταλάβετε τη διαφορετική θέση του άλλου (δεν μιλάμε για τα αδιανόητα), αλλά μόνο και μόνο για να αφήσετε στο μυαλό σας μια υπόνοια και να δεχθείτε ότι μπορεί και να υπάρχει κι άλλος τρόπος κριτηρίων και νοητικής οπτικής, όχι σύμφωνος με τον δικό σας και όχι απαραίτητα λάθος ή ψευδής.

Αφήστε τις άσκοπες διαφωνίες, τους ισχυρισμούς της κατοχής της μοναδικής αλήθειας, τον αρνητισμό, την πεποίθηση ότι πρόκειται περί απατεωνιάς, τους χαρακτηρισμούς και τις καταδίκες και υπάγετε εν ειρήνη στον διαφορετικό προσωπικό δρόμο με τον οποίο επιλέξατε να βλέπετε τον ελέφαντά σας.


Είμαστε πολύ μικροί και περιορισμένοι για να κατέχουμε μόνο εμείς την απόλυτη αλήθεια και να προσπαθούμε με το ζόρι να την επιβάλουμε ως τη μόνη σωστή.
Ας βγούμε από τον μικρόκοσμό μας (όσο διευρυμένο και μεγάλο κι αν τον θεωρούμε) κι ας βάλουμε στη ζωή μας την κατανόηση της διαφορετικότητας των άλλων.