Φαίνεται σαν ο κόσμος να θέλει να ζει άδοξα, ανίερα, στις παρυφές των πραγμάτων, να μη νοιάζεται να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στο αφηρημένο και στο συγκεκριμένο, ανάμεσα στο κτιστόν και στο άκτιστον.
…σα να μην ξέρει ότι καμιά φορά χρειάζεται μια απόφαση μόνον…
Να φτάσω στα άκρα την ποιότητα της φύσης μου.
Να είμαι και να πράττω οικειοθελώς και δια βίου το Ωραίον, το Αγαθόν και το Αληθινόν…
..Να μετάσχω στο ωραίον του κόσμου και ως δίκαιος να ετυμηγορήσω υπέρ της αλήθειας.
(Ιωάννης Ψαράς στο βιβλίο "Τέχνη και Μυστικισμός")
…σα να μην ξέρει ότι καμιά φορά χρειάζεται μια απόφαση μόνον…
Να φτάσω στα άκρα την ποιότητα της φύσης μου.
Να είμαι και να πράττω οικειοθελώς και δια βίου το Ωραίον, το Αγαθόν και το Αληθινόν…
..Να μετάσχω στο ωραίον του κόσμου και ως δίκαιος να ετυμηγορήσω υπέρ της αλήθειας.
(Ιωάννης Ψαράς στο βιβλίο "Τέχνη και Μυστικισμός")
Και είναι κρίμας.
Είναι κρίμας αυτός ο ισόβιος εγκλεισμός στην κιβωτό της Ανάγκης,
με καθηλωμένες τις αισθήσεις σε υπηρετικό επίπεδο…
Ή παραμένεις με τις πέντε σου αισθήσεις αγύμναστες και τον ψυχικό σου κόσμο
εκτεθειμένο σε συμβάντα επιφανείας που απλώς καταγράφεις, οπόταν,
μείον τη διαφορά της ποιότητας, τοποθετείσαι στην ίδια παράλληλο
με τα λαϊκά τραγούδια και τα αναγνώσματα των εβδομαδιαίων περιοδικών…"
(Ελύτης – Ιδιωτική Οδός)
Είναι κρίμας αυτός ο ισόβιος εγκλεισμός στην κιβωτό της Ανάγκης,
με καθηλωμένες τις αισθήσεις σε υπηρετικό επίπεδο…
Ή παραμένεις με τις πέντε σου αισθήσεις αγύμναστες και τον ψυχικό σου κόσμο
εκτεθειμένο σε συμβάντα επιφανείας που απλώς καταγράφεις, οπόταν,
μείον τη διαφορά της ποιότητας, τοποθετείσαι στην ίδια παράλληλο
με τα λαϊκά τραγούδια και τα αναγνώσματα των εβδομαδιαίων περιοδικών…"
(Ελύτης – Ιδιωτική Οδός)
Σημείωση:
Χρωμάτισα με γκρίζο τα διάφορα αποσπάσματα που χρησιμοποίησα για να μην παρερμηνευτούν ως δικά μου.
Κάλβος-Ελύτης-Ήλιος-Έρωτας
Μοσχοβολάει το κλίμα σου*,
ω φιλτάτη πατρίς μου,
και πλουτίζει το πέλαγος
από την μυρωδίαν
των χρυσών κίτρων.
(Α. Κάλβος: Λύρα: Ωδή πρώτη ,ιη')
* Μοσχοβολάει το κλίμα σου:
Όταν υπήρχε το πολυτονικό,
οι συνώνυμες λέξεις άλλαζαν νόημα ανάλογα αν τονιζόταν με οξεία ή βαρεία.
Π.χ. η λέξη "Γιατί" με οξεία σήμαινε ερώτηση, ενώ με βαρεία αιτιολόγηση (επειδή).
Η λέξη κλίμα με βαρεία σημαίνει το κλίμα-καιρό, και με οξεία την πλαγιά.
Δηλαδή έχουμε εδώ: Μοσχοβολούν οι πλαγιές σου.
Όταν υπήρχε το πολυτονικό,
οι συνώνυμες λέξεις άλλαζαν νόημα ανάλογα αν τονιζόταν με οξεία ή βαρεία.
Π.χ. η λέξη "Γιατί" με οξεία σήμαινε ερώτηση, ενώ με βαρεία αιτιολόγηση (επειδή).
Η λέξη κλίμα με βαρεία σημαίνει το κλίμα-καιρό, και με οξεία την πλαγιά.
Δηλαδή έχουμε εδώ: Μοσχοβολούν οι πλαγιές σου.
.
Ανεμόεσσα κόρη ενήλικη θάλασσα
πάρε το κίτρο που μου 'δωκε ο Κάλβος
δικιά σου η χρυσή μυρωδία
(O. Ελύτης-Ημερολόγιο ενός Aθέατου Απριλίου)
πάρε το κίτρο που μου 'δωκε ο Κάλβος
δικιά σου η χρυσή μυρωδία
(O. Ελύτης-Ημερολόγιο ενός Aθέατου Απριλίου)
Ότι μια μέρα θα δαγκάσεις μες στο νέο λεμόνι
και θ' αποδεσμεύσεις
τεράστιες ποσότητες ήλιου
από μέσα του
.(Ο. Ελύτης: Μαρία Νεφέλη-Το αιώνιο στοίχημα)
Οι Εσπερίδες ήταν κόρες της Νύχτας κατά την μυθολογία, που φύλαγαν τα χρυσά μήλα, σε ένα νησί, κάπου στο δυτικό ωκεανό (πιο συγκεκριμένα για κάποιους: στον Ατλαντικό).
Τα χρυσά μήλα συμβόλιζαν τον έρωτα και την γονιμότητα και ήταν πάνω στο δένδρο της ζωής. Από εκεί πήραν το όνομά τους και τα γνωστά μας φρούτα, τα καλούμενα εσπεριδοειδή.
(Οι συνειρμοί: Κήπος, Δένδρο ζωής, Μήλα, Απαγορευμένοι καρποί, Παράδεισος κλπ δεν είναι επί του παρόντος...)
Εσπερινός ονομάστηκε και το άστρο της Αφροδίτης (θεάς του Έρωτα!), το πρώτο που γίνεται ορατό, όταν σταματήσουν να μας θαμπώνουν οι ηλιακές ακτίνες.
Κάνω την υπόθεση λοιπόν, ότι υπάρχει συσχέτιση του ονόματος του Έσπερου (Αποσπερίτη) και του εσπερινού (σουρουπώματος), με το ότι ο ήλιος κατευθύνεται δυτικά για να …δύσει, εκεί όπου ήταν το νησί των Εσπερίδων.
...και πλουτίζει το πέλαγος
από την μυρωδίαν
των χρυσών κίτρων
Στους στίχους του Κάλβου είναι εμφανής ο συμβολισμός του Κίτρου σαν Ήλιου.
...και πλουτίζει το πέλαγος
από την μυρωδίαν
των χρυσών κίτρων
Στους στίχους του Κάλβου είναι εμφανής ο συμβολισμός του Κίτρου σαν Ήλιου.
Για να τονίσει την παρουσία του και να κάνει εντονότερη σε μας την εικόνα, προσθέτει και την αίσθηση της όσφρησης.
Μ' αυτόν τον τρόπο, τον συνδέει άρρηκτα με την Ελληνική γη και τους καρπούς της.
Αντί να μιλήσει για τον ήλιο που απλώνεται πάνω στα κύματα, βάζει στη θέση του, συμβολικά, την μυρωδιά από το χρυσό εσπεριδοειδές! Πόσο υπέροχη σύλληψη, τι μεγαλείο εικόνας!
Και η λέξη κλειδί;
Και η λέξη κλειδί;
"Πλουτίζει".
Όχι μια απλή διασπορά επιφανείας, αλλά κάτι προσθετικό στην ουσία των πραγμάτων η ηλιακή παρουσία.
Και έρχονται οι στίχοι του Ελύτη να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν την εικόνα:
Όχι μια απλή διασπορά επιφανείας, αλλά κάτι προσθετικό στην ουσία των πραγμάτων η ηλιακή παρουσία.
Και έρχονται οι στίχοι του Ελύτη να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν την εικόνα:
...μια μέρα θα δαγκάσεις μες στο νέο λεμόνι
και θ' αποδεσμεύσεις
τεράστιες ποσότητες ήλιου από μέσα του
Όχι απλώς το νέο λεμόνι, αλλά το μέσα του! Τονίζει το 'μες'.
(Άγουρο εξωτερικά αλλά πιο ώριμο από ποτέ εσωτερικά.)
Έτσι μόνο θα αποδεσμεύσεις τεράστιες ποσότητες ήλιου.
Η λέξη 'νέο' του Ελύτη, ως επιθετικός προσδιορισμός, δεν σημαίνει το άγουρο, αλλά το αναγεννημένο.
Τα εσπεριδοειδή εξωτερικά, όταν 'ωριμάσουν' έχουν το χρώμα του ήλιου.
Το νέο λεμόνι, αν και εσπεριδοειδές, μπορεί να φαίνεται πράσινο-άγουρο, αλλά είναι λόγω της αναγέννησης. Κρύβει πια μέσα του τον Ήλιο. Ενώ ο Κάλβος, με τη λέξη 'χρυσό', του προσδίδει τις θεΐκές ιδιότητες του ευγενούς μετάλλου.
Ο χρυσός κατατάσσεται στα ευγενή μέταλλα. Σ' όλες τις θρησκείες είναι σύμβολο του Θείου και κοσμεί όλους τους ναούς. Όπως και ο Ήλιος. Και τα δύο είναι σύμβολα που έχουν σχέση με το θείο πυρ.
(Κατά μία ερμηνεία, το όνομα εσπερίδα-εσπέρια προέρχεται από τις λέξεις έσω+πυρ.)
Ο ήλιος συμβολίζει, συν τοις άλλοις, και τη ζωή.
Ο χρυσός κατατάσσεται στα ευγενή μέταλλα. Σ' όλες τις θρησκείες είναι σύμβολο του Θείου και κοσμεί όλους τους ναούς. Όπως και ο Ήλιος. Και τα δύο είναι σύμβολα που έχουν σχέση με το θείο πυρ.
(Κατά μία ερμηνεία, το όνομα εσπερίδα-εσπέρια προέρχεται από τις λέξεις έσω+πυρ.)
Ο ήλιος συμβολίζει, συν τοις άλλοις, και τη ζωή.
Το δένδρο όπου αναπτυσσόταν τα μήλα των εσπερίδων ήταν το δέντρο της ζωής.
Τα φρούτα αυτά συμβόλιζαν τον έρωτα. Την γενεσιουργό αιτία της ζωής.
Ο σπόρος των καρπών που φυτρώνει γίνεται πάλι δέντρο, σε έναν ατέρμονο κύκλο:
Τα φρούτα αυτά συμβόλιζαν τον έρωτα. Την γενεσιουργό αιτία της ζωής.
Ο σπόρος των καρπών που φυτρώνει γίνεται πάλι δέντρο, σε έναν ατέρμονο κύκλο:
Ζωή-Έρωτας-Θάνατος.
Έχουμε λοιπόν, ένα χρυσό νέο (μόνο αφού ωριμάσει εσωτερικά ώστε να αναγεννηθεί), εσπεριδοειδές-ήλιο-Θεό και μέσα του τον έρωτα.
"Θεός αγάπη εστί!"
Άρρηκτα συνδεδεμένα το Θείο και η Αγάπη. Όταν φτάσεις στο ένα κατακτάς και το άλλο.
Όταν υπερβείς εαυτόν λόγω προσφοράς και αποποίησης του 'εγώ' στον έρωτα, τότε λάμπεις χαριστικά -όπως μέσω της αναγέννησης- από το φως του θείου!
Σύνη Αναστασιάδη: L' amour du soldat
Και να, τι λέει ο Κ. Αξελός για τον έρωτα στο βιβλίο του "Προς την Πλανητικήν Σκέψιν":
Τι ζητάμε στον και από τον έρωτα;
Να φτάσουμε το Είναι μέσω του όντος
(παρ’ όλο που κανένα ον δεν θα μπορούσε να είναι το όλο και το άνοιγμα του είναι),
να φτάσουμε στην Ολότητα μέσω ενός από τα αποσπάσματά της
(που ποτέ δεν την εξαντλούν, παρ' όλο που την κάνουν παρούσα),
να φτάσουμε μια στιγμή Πληρότητας του Κόσμου
(μέσα σε έναν ιδιαίτερο κόσμο),να φτάσουμε στο Οικουμενικό μέσα και από το άτομο,
να φτάσουμε στην Επικοινωνία μέσα από τον διάλογο (κατά κανένα τρόπο πλήρη),
να φτάσουμε στην εκστατική έξοδο: το να είναι κανείς αληθινά, παύοντας να είναι, και έξω από τον εαυτό του, να βρίσκεται και να χάνεται...
Ο Πρεβελάκης μιλώντας για τον Σικελιανό:
Μίλησα για ένα Σικελιανό που προσφερόταν στην κοινή θέα. Αλλά το κύριο βίωμά του, που υπήρξε ο έρωτας, δε φανερώθηκε παρά σε προνομιούχους αποδέκτες. Ο έρωτας είναι το μεγάλο μυστικό που ο άντρας παραδίδει στη γυναίκα της εκλογής του, ενώ για όλους τους άλλους το εμφανίζει μεταμφιεσμένο. Ο λόγος μας θα ήταν ελλιπής αν δεν αγγίζαμε αυτό το βασικό θέμα.
Ο Σικελιανός λυτρωνόταν με τον έρωτα όσο τουλάχιστο με την ποίηση. Ο έρωτας ήτανε για κείνον όργανο ολικής γνώσης, μέσο υπέρβασης της μοίρας των θνητών και πρόσβασης στη θεότητα. Ο έρωτας για το θήλυ δεν αντιβάλλεται εδώ προς τον έρωτα της δημιουργίας. Οι δυο έρωτες έχουν κοινή ρίζα. Από τη συλλειτουργία τους μέσα στην ψυχή του Ποιητή παράγεται η διονυσιακή μέθη που εκμηδενίζει το εγώ και εξισώνει τη ζωή με το θάνατο. Ο Διγενής που πεθαίνει θέλει να πάρει μαζί του στον Κάτω Κόσμο τη Βδοκιά του.
Ο Α. Ρεμπό:
Ο ποιητής κάνει τον εαυτό του οραματιστή μέσα από μια μακριά, απεριόριστη και συστηματική αποδιοργάνωση όλων των αισθήσεων. Όλες οι μορφές έρωτα, πόνου, τρέλας. Διερευνά τον εαυτό του, εξαντλεί μέσα του όλα τα δηλητήρια και διατηρεί την πεμπτουσία τους. Δοκιμασία ακατανόμαστη, όπου θα χρειαστεί τη μεγαλύτερη πίστη, την υπεράνθρωπη δύναμη, όπου θα γίνει αυτός μέσα απ’ όλους, ο μέγας σακάτης, ο μέγας αφορισμένος και ο υπέρτατος επιστήμων. Γιατί φτάνει το άγνωστο!
Και ο Κάλβος στην "Ωδή προς τον Θάνατον":
ο ήλιος κυκλοδίωκτος,
ως αράχνη, μ’ εδίπλωνε
και με’ φως και με’ θάνατον
ακαταπαύστως.
Η ολότητα στον έρωτα μέσα από την υπέρβαση προς το θείο.
Έρωτας, η αιτία συνένωσης των αντιθέτων.
Όπως φως και θάνατος, όπως μέρα και νύχτα, άρρεν και θήλυ.
Η διπολικότητα, απαραίτητη για τη δημιουργία και την ύπαρξη του κόσμου.
.
Πόλεμος πάντων πατήρ
Ηράκλειτος
.
Ζωή και θάνατος ακαταπαύστως!
Και οι εσώπυρες Εσπερίδες ήταν κόρες της νύχτας.
Μέσα από το σκοτάδι (μέσω θείου έρωτα;) γεννήθηκε η φώτιση.
Ο κήπος των Εσπερίδων βρισκόταν στη δύση. Παρ' όλο που τα χρυσά φρούτα εμπεριέχουν τόσο φως, βρίσκονται στο μέρος όπου κρύβεται ο ήλιος. Γιατί;
Ο ήλιος, που έχει κάνει ήδη το ταξίδι του στον ουρανό, έχει φανερωθεί, έχει εκδηλωθεί, αλλά παραμένει απόμακρος.
Επειδή δεν είναι κάτι άγνωστο αλλά μη αναγνωρίσιμο.
Ο κήπος των Εσπερίδων βρισκόταν στη δύση. Παρ' όλο που τα χρυσά φρούτα εμπεριέχουν τόσο φως, βρίσκονται στο μέρος όπου κρύβεται ο ήλιος. Γιατί;
Ο ήλιος, που έχει κάνει ήδη το ταξίδι του στον ουρανό, έχει φανερωθεί, έχει εκδηλωθεί, αλλά παραμένει απόμακρος.
Επειδή δεν είναι κάτι άγνωστο αλλά μη αναγνωρίσιμο.
Βιάζεται η γνώση. Πρέπει να τη ζητήσεις, να προσπαθήσεις για να την αποκτήσεις.
Να την ψάξεις, να ταξιδέψεις μακριά, πέρα από τα χαρτογραφημένα όρια του εαυτού σου.
Να σπάσεις τη νομοτέλειά σου.
Να ξεπεράσεις αυτό που γεννήθηκες να είσαι.
Πού κατέληξαν τελικά τα "Μήλα των Εσπερίδων";
Πού κατέληξαν τελικά τα "Μήλα των Εσπερίδων";
Ο Ηρακλής τα χάρισε στην θεά Αθηνά, εκπρόσωπο της Σοφίας.
Μια παρθένος να φυλάγει τα σύμβολα του έρωτα και της ζωής;
Μήπως επειδή μόνο με την αγνότητα και την καθαρότητα του πραγματικού έρωτα μπορείς να υπερβείς εαυτόν;
"Είναι κανείς από το μέρος της
αθωότητας -λευκοφόρος την διάνοιαν, που λέει κι ο Ρωμανός- σε δύο
περιπτώσεις: όταν δεν έχει φτάσει στο σημείο να υποψιασθεί καν το μαύρο,
κι όταν το έχει διατρέξει ως την έσχατη άκρη του, έτσι που να πατήσει
από το άλλο μέρος πάλι στο λευκό. Με πλήρη συνείδηση ότι όσα γνώρισε στο
αναμεταξύ τού είναι απολύτως άχρηστα. Μιλώ πέραν από την ανάγκη και
πάνω από την ανισότητα των πεπρωμένων."
(Οδ. Ελύτης-"Εν λευκώ")Ο δρόμος των Εσπερίδων μας οδηγεί τελικά στη θεά της Σοφίας. Στο ίδιο αποτέλεσμα όπου οδηγεί ο δρόμος του θείου έρωτα και της εσωτερικής αναζήτησης.
"Είναι ανοιχτή για τον καθένας μας η Ιδιωτική του Οδός. Και όμως την ακολουθούν ελάχιστοι. Μερικοί, μόνον όταν συμβεί μία ή δύο φορές στη ζωή τους να είναι ερωτευμένοι. Οι υπόλοιποι ποτέ. Είναι αυτοί που αποχωρούν μια μέρα από τη ζωή χωρίς να έχουν πάρει καν είδηση τι τους συνέβει…"
(Οδ. Ελύτης)
Να, λοιπόν, που ο έρωτας, εξακοντίζει καμιά φορά τους ανθρώπους σε τέτοια υπέρβαση εαυτών, ώστε να δαγκάσουν, ακούσια, το χρυσό εσπεριδοειδές, το γεμάτο φως και μέσα από την πλήρωση της συνένωσης (όρα και: ανδρόγυνο, Πλάτωνας-Συμπόσιο), να τους οδηγήσει στη Σοφία...
Ποιος Έρωτας όμως; Η παρεξηγημένη αυτή δύναμη-λέξη που τόσο λίγο την γνωρίζουμε κατ' ουσίαν;
Ο διαφημιζόμενος και πολλά υποσχόμενος των καψούρικων τραγουδιών; Όπου κυριαρχεί το "εμείς" (εγώ+εσύ - έτσι διαχωριστικά με ένα συν στη μέση και πάντα, ασυνείδητα, πρώτα το εγώ) σαν ηχητικό ξεγέλασμα ανταλλαγής λέξεων και καταστάσεων;
Έρωτας: Η Τρίτη αρχή της γένεσης των κόσμων κατά τον Ησίοδο.
Η συνεκτική δύναμη που συνέχει με ζωή τα άτομα της ύλης και καθορίζει το ρυθμό, το μουσικό τους τόνο για να σχηματιστεί η μορφοποιημένη Αρμονία.
(Ν. Μαργιωρής)
.
.
William Bouguereau:
"The Abduction of Psyche"
Ποτέ, από την αρχή ως το τέλος, δεν καταλαβαίνουμε τον πάντα πολυδιάστατο, πολυσήμαντο και όλο ερωτηματικά έρωτα. Εκείνος είναι που μας καταλαμβάνει….
Δεν βλέπουμε καθαρά μέσα στον αστερισμό, όπου παράδοξα ενώνεται ο έρωτας του εαυτού μας, ο έρωτας του άλλου και ο έρωτας του έρωτα.
…Η ίδια η ώθηση μας ωθεί πολύ περισσότερο από ό,τι μας ελκύει το συγκεκριμένο ον.
(Κ. Αξελός)
Μια μέρα που ο Μαζνούν θρηνούσε τον έρωτά του, κάποιος έρχεται και του λέει:
- Μαζνούν, σταμάτα τους θρήνους διότι η Λέϊλα είναι εδώ. Βρίσκεται μπροστά στην πόρτα σου!
Ο Μαζνούν σηκώνει αμέσως το κεφάλι:
- Πες της να συνεχίσει το δρόμο της, γιατί η Λέϊλα θα με εμποδίσει για μια στιγμή να σκέφτομαι τον έρωτα της Λέϊλα.
Αλ-Αγκανί
Δεν αναφέρομαι στη δήθεν αγάπη, αλλά στην υπέρβαση του Εγώ.
Δεν αναφέρομαι στη δήθεν αγάπη, αλλά στην υπέρβαση του Εγώ.
Στην Αγάπη-Φως.
Ν' αποποιηθείς τον εαυτό σου για χάρη του άλλου, να γίνεις η καθαρή αγάπη της προσφοράς .
Κάποιος πήγε στην πόρτα του Αγαπημένου
και χτύπησε.
Μια φωνή ακούστηκε από μέσα:
"Ποιος είναι;".
Αυτός απάντησε: "Εγώ είμαι".
Η φωνή είπε: "Δεν υπάρχει χώρος για σένα και για μένα",
και η πόρτα έκλεισε γι' αυτόν.
Μετά από ένα χρόνο μόνωσης και στέρησης,
επέστρεψε και ξαναχτύπησε.
Μια φωνή από μέσα ρώτησε:
"Ποιος είναι;".
Ο άνθρωπος απάντησε: "Είμαι εσύ!".
Τότε η πόρτα άνοιξε γι' αυτόν.
(Τζαλαλουντίν Ρουμί - Η Πίστη Της Αγάπης)
Οκτάνα θα πει το "εγώ" "εσύ" να γίνεται
Οκτάνα θα πει το "εγώ" "εσύ" να γίνεται
(και αντιστρόφως το" εσύ" " εγώ")
εις μίαν εκτόξευσιν ημερικήν, εις μίαν έξοδον λυτρωτικήν,
είς μίαν ένωσιν θεοτικήν, εις μίαν μέθεξιν υπέρτατην,
που ίσως αυτή να αποτελεί την Θείαν Χάριν,
το θαύμα του εντός και εκτός εαυτού,
κάθε φοράν που εν εκστάσει συντελείται.
(Ανδρέας Εμπειρίκος)
Έχουμε το ίδιο νόημα σε ένα φαινομενικά απλό ...δημώδες άσμα:
(στίχοι Ν. Παπάζογλου)
(Ανδρέας Εμπειρίκος)
Έχουμε το ίδιο νόημα σε ένα φαινομενικά απλό ...δημώδες άσμα:
(στίχοι Ν. Παπάζογλου)
Ένα κι ένα κάνουν δύο, λένε μες στο καφενείο
Μα εγώ, εγώ με σένα, ένα κι ένα κάνουν ένα
Ένα κι ένα κάνουν δύο, λένε στο μηχανουργείο
Μα εγώ, εγώ με σένα, Θεέ μου γίνομαι κανένα
Κι αν δεν έρθει στον δρόμο μας ένας τέτοιος αφυπνιστικός έρωτας να μας πάρει στα φτερά του και να μας ανυψώσει χαριστικά ως το θείο και την υπέρβαση;
Τότε προχωράμε προς την αναγέννηση μέσω της επίπονης εσωτερικής οδού.
Μέσα από την συνεχή πάλη και την ανακάλυψη του εαυτού μας.
Μέσα από το κυριολεκτικό "γνώθι σ' αυτόν" σε όποιο βάθος του μπορούμε να φτάσουμε.
(Ο Γιουνγκ μιλά για "βαθύ κέντρο", το ψήγμα της ψυχής μέσα μας.)
Γιατί, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι:
"Ο νόμος που είμαι δεν θα με υποτάξει"
Κι αν δεν έρθει στον δρόμο μας ένας τέτοιος αφυπνιστικός έρωτας να μας πάρει στα φτερά του και να μας ανυψώσει χαριστικά ως το θείο και την υπέρβαση;
Τότε προχωράμε προς την αναγέννηση μέσω της επίπονης εσωτερικής οδού.
Μέσα από την συνεχή πάλη και την ανακάλυψη του εαυτού μας.
Μέσα από το κυριολεκτικό "γνώθι σ' αυτόν" σε όποιο βάθος του μπορούμε να φτάσουμε.
(Ο Γιουνγκ μιλά για "βαθύ κέντρο", το ψήγμα της ψυχής μέσα μας.)
Γιατί, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι:
"Ο νόμος που είμαι δεν θα με υποτάξει"
(Ελύτης-Μαρία Νεφέλη)
Δεν αρκεί να ξέρω ότι στην έξοδο της σπηλιάς (όρα Πλάτωνα) υπάρχει Φως.
Ούτε απλώς να φλερτάρω μαζί του, λίγο από βόλεμα και συνήθεια στην καθεστηκυΐα τάξη του παλιού μου εαυτού, λίγο από ανασφάλεια, λίγο από ατολμία εφησυχάζοντας στην γνώριμη ασφάλεια.
Πρέπει να οπλιστώ με Πίστη και Θάρρος για να τα καταφέρω.
Να νικήσω το Φόβο του αγνώστου.
Να ξεβολευτώ από ό,τι νομίζω πως είμαι.
Γιατί ο νους ήδη πλανάται έξω.
Γιατί, αυτός που γύρευα Ε ί μ α ι!
(Πραγματώνοντας, με μιας, όλες τις προσπάθειες των παρελθόντων χρόνων μου.)
Δεν αρκεί να ξέρω ότι στην έξοδο της σπηλιάς (όρα Πλάτωνα) υπάρχει Φως.
Ούτε απλώς να φλερτάρω μαζί του, λίγο από βόλεμα και συνήθεια στην καθεστηκυΐα τάξη του παλιού μου εαυτού, λίγο από ανασφάλεια, λίγο από ατολμία εφησυχάζοντας στην γνώριμη ασφάλεια.
Πρέπει να οπλιστώ με Πίστη και Θάρρος για να τα καταφέρω.
Να νικήσω το Φόβο του αγνώστου.
Να ξεβολευτώ από ό,τι νομίζω πως είμαι.
Γιατί ο νους ήδη πλανάται έξω.
Γιατί, αυτός που γύρευα Ε ί μ α ι!
(Πραγματώνοντας, με μιας, όλες τις προσπάθειες των παρελθόντων χρόνων μου.)
Επειδή, ήδη υπάρχει εν δυνάμει μέσα μου η δυνατότητα να ξεφύγω από τη νομοτέλεια της ύπαρξής μου και να δημιουργήσω τον δικό μου αστερισμό πέρα από οποιαδήποτε χωροχρονική καθήλωση και επιρροή.
Γιατί, δεν γεννήθηκα για να είμαι, αλλά για να γίνω.
Γιατί δεν ζω για να βιώνω, αλλά για να υπερβαίνω.
"Ο μόνος δρόμος που μας απομένει τώρα είναι ο κίνδυνος
Προσοχή. Κανένας μην λιγοψυχήσει. Τα χέρια στο τιμόνι. Κιόλας ένα μηχάνημα δ ι ή γ η ν ο υ οξυγόνου φτάνει ως εμάς. Προσοχή. Θάρρος. Έφτασε ο καιρός να επαληθευτούμε. Τα χέρια στο τιμόνι. Πρόσω.
Πρόσω ήρεμα προς ΤΟ ΜΗ ΘΟΛΟΥΜΕΝΟΝ, ΤΟ ΕYΤΡΕΠΤΟΝ, ΤΟ ΓΥΜΝΟΝ, ΤΟ ΦΑΙΝΟΝ, ΤΟ ΑΥΤΩ ΚΑΤΑΛΗΠΤΟΝ, ΤΟ ΑΝΑΛΛΟΙΩΤΟΝ."
(Ελύτης-Ιδιωτική οδός)
Ο μύθος των Εσπερίδων είναι ένας κώδικας, όπως όλοι οι μύθοι.
Ίσως να έξυσα κάτι από τη φλούδα του σε συνδυασμό με την εσωτερικότητα της ποίησης.
Μια φλούδα που μοσχομυρίζει με σκοπό να σου διεγείρει την επιθυμία να γευτείς ηδονικά τον καρπό.
Το εσώτερο των πραγμάτων, που όταν το δαγκώνεις αποδεσμεύεις τεράστιες ποσότητες ήλιου που φωτίζουν καλύτερα την ιδιωτική σου οδό…
Τείνω μ' όλους μου τους πόρους προς ένα -πώς να το πω;- περι-στρεφόμενο, εκθαμβωτικό ευ. Από το πώς δαγκώνω μέσα στο φρούτο
έως το πώς κοιτάζω απ' το παράθυρο αισθάνομαι να σχηματίζεται μια
ολόκληρη αλφαβήτα, που πασχίζω να βάλω σ' ενέργεια με την πρόθε-
ση ν' αρμόσω λέξεις ή φράσεις, και την απώτερη φιλοδοξία, ίαμβους
και τετράμετρα. Που σημαίνει: να συλλάβω και να πω έναν άλλο, δεύ-τερο κόσμο, που φτάνει πάντα πρώτος μέσα μου. (Ελύτης – Μικρός Ναυτίλος)
Ήλιος-Ζωή-Έρωτας-Υπέρβαση-Θάνατος-Ολοκλήρωση-Σοφία…
Συγχωρήστε μου τις αυθαιρεσίες στην ερμηνεία.
Δυστυχώς, δεν είμαι φιλόλογος, ούτε κάτι σχετικό.
Προσπαθώ να αποκτήσω την μακαριότητα του "ουκ οίδα" αναζητώντας...
Από τον εναρκτήριο λόγο του Νέλσον Μαντέλα το 1994:
"Ο μεγαλύτερος μας φόβος δεν είναι μήπως είμαστε ανεπαρκείς.
Ο μεγαλύτερος μας φόβος είναι μήπως είμαστε δυνατοί πέρα από κάθε φαντασία.
Είναι το Φως μας, όχι το Σκοτάδι μας, που μας φοβίζει πιο πολύ.
Αναρωτιόμαστε, ποιος είμαι εγώ που είμαι καταπληκτικός, πανέμορφος, ταλαντούχος, θαυμάσιος;
Για την ακρίβεια, ποιος είσαι εσύ που ΔΕΝ είσαι όλα τούτα;…..
Όταν αφήνουμε το Φως μας να λάμψει, δίχως να το καταλαβαίνουμε,
επιτρέπουμε και σε άλλους να κάνουν το ίδιο.
Όταν απελευθερωνόμαστε από τους φόβους μας,
η παρουσία μας αυτόματα απελευθερώνει και άλλους."
Υ.Γ.Είμαστε σαν τα πετραδάκια που πέφτουν σε μια λίμνη, λένε στην ανατολική σοφία.
Οι κύκλοι που θα κάνουμε επηρεάζουν το γύρω μας περιβάλλον.
Υ.Γ.Είμαστε σαν τα πετραδάκια που πέφτουν σε μια λίμνη, λένε στην ανατολική σοφία.
Οι κύκλοι που θα κάνουμε επηρεάζουν το γύρω μας περιβάλλον.
Πρόσω ήρεμα, λοιπόν, προς το μη θολούμενον, το εύπτρεπτον, το γυμνόν, το φαίνον, το αυτώ καταληπτόν, το αναλλοίωτον.
.
Όταν ανακαλύψουμε τις μυστικές σχέσεις των εννοιών και τις περ-πατήσουμε σε βάθος θα βγούμε σ' ένα άλλου είδους ξέφωτο που είναιη Ποίηση. Και η Ποίηση πάντοτε είναι μία, όπως ένας είναι ο ουρα-νός. Το ζήτημα είναι από πού βλέπει κανείς τον ουρανό.
(Ελύτης-Ο Μικρός Ναυτίλος)
(Ελύτης-Ο Μικρός Ναυτίλος)
Δεν άργησα να αντιληφθώ ότι και για τους ποιητές ισχύει αυτό εδώ: Ότι δηλαδή, δεν δημιουργούν με τη σοφία, αλλά με κάποιο φυσικό χάρισμα, με κάποια έμπνευση ανάλογη μ' εκείνη των μάντεων και των χρησμωδών. Γιατί πράγματι, αυτοί λένε πολλά και καλά, αλλά δεν γνωρίζουν τίποτα γι' αυτά που λένε.
(Πλάτωνας - Απολογία Σωκράτους)
Αχ, αν οι ποιητές έστεργαν να ξαναγίνουν αυτό που ήταν άλλοτε: Μάντεις που μας λένε κάτι γι’ αυτό που μέλλει να συμβεί... Άμποτε να μας κάμουν να προαιστανθούμε εκπυρωμένους ουρανούς και γαλαξίες του ωραίου. Πού βρίσκεστε σεις, αστρονόμοι του ιδανικού;
(Φρ. Νίτσε)
Η ποίηση, κατά το Γάλλο ποιητή Α. Ρεμπό:
οφείλει να εκφράζει άρρητα βιώματα, και μάλιστα ν’ αποβαίνει όργανο γνώσης των υπεραισθητών.Οι συμβολιστές των αρχών του αιώνα πίστεψαν και κείνοι, ότι ο ποιητής μετέχει σε εμπειρίες που άλλοτε ανήκαν στους μάντεις και τους μυστικούς. Η αποστολή του είναι να μεταδίδει άγνωστα φρικιάσματα από την επικοινωνία του με την υπερβατική πραγματικότητα.
Κατοίκησα μια χώρα που 'βγαινε από την άλλη, την πραγματική,όπως τ' όνειρο από τα γεγονότα της ζωής μου. Την είπα κι αυτήν
Ελλάδα και τη χάραξα πάνω στο χαρτί να τηνε βλέπω. Τόσο λίγηέμοιαζε· τόσο άπιαστη.Περνώντας ο καιρός όλο και τη δοκίμαζα: με κάτι ξαφνικούς σει-σμούς, κάτι παλιές καθαρόαιμες θύελλες. Άλλαζα θέση στα πράγμα-τα να τ' απαλλάξω από κάθε αξία. Μελετούσα τ' Ακοίμιστα και τηνΕρημική ν' αξιωθώ να φκιάνω λόφους καστανούς, μοναστηράκια,κρήνες. Ως κι ένα περιβόλι ολόκληρο έβγαλα γιομάτο εσπεριδοει-δή που μύριζαν Ηράκλειτο κι Αρχίλοχο. Μα 'ταν η ευωδία τόση πουφοβήθηκα. Κι έπιασα σιγά σιγά να δένω λόγια σαν διαμαντικά νατην καλύψω τη χώρα που αγαπούσα. Μην και κανείς ιδεί το κάλλος.Ή κι υποψιαστεί πως ίσως δεν υπάρχει.
(Ελύτης - Μικρός Ναυτίλος)
.
Αφιερωμένο σε ένα πολυαγαπημένο πρόσωπο,
που μου δειξε
με το παράδειγμα της ύπαρξής του
τι είναι φως.
.
.
.
.
(C) Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η οποιαδήποτε οικειοποίηση του παραπάνω κειμένου χωρίς να γίνει εν γνώσει μου
posted on Τετάρτη, 5 Απριλίου 2006 7:05 μμ
5 Σχόλια στην αρχική ανάρτηση:
Καταπληκτικο!
ζερο.
5/4/2006 7:16 μμ zero
----------------------------------------------------------
Έχουν ειπωθεί πολλά για την
ποίηση και κανένας ορισμός δεν μπορεί να αγκαλιάσει πλήρως την έννοια και τις
λειτουργίες της.
Με αφορμή τον πρόλογο σου για το
τι είναι οι ποιητές είπα να σου παραθέσω τα εξής:
.
"How vain it is to sit down to write when
you have not stood up to live" (H.D. Thoreau)
Πόσο μάταιο είναι να καθίσεις να
γράψεις, εάν δεν έχεις σηκωθεί πρώτα για να ζήσεις!
.
"If poetry does not come naturally as the
leaves to a tree, it had better not come at all." (J. Keats)
.Εάν η ποίηση δεν έρθει με
φυσικό τρόπο, όπως τα φύλλα σε ένα δέντρο, τότε καλύτερα να μην έρθει καθόλου
.
"I have nothing to say and I'm saying it
and that's poetry" (j. Cage)
Δεν έχω τίποτα να πω και το λέω
και αυτό είναι ποίηση
.
"science is for those who learn, poetry is
for those who know" (J. Roux)
Η επιστήμη είναι γι αυτούς που
μαθαίνουν, η ποίηση γι αυτούς που γνωρίζουν
.
"Poetry is a way of taking life by the
throat" (R. Frost)
Η ποίηση είναι ένας τρόπος να
πιάνεις τη ζωή από το λαιμό
5/4/2006 10:04 μμ Montresor
5/4/2006 10:04 μμ Montresor
----------------------------------------------------------
Έξοχο - μπράβο!
Στους ορισμούς της Montresor,
προσθέτω έναν στίχο του Archibald McLeigh:
A poem should not mean
but be.
----------------------------------------------------------
thanks sweetheart :))))
6/4/2006 12:04 μμ flou-
---------------------------------------------------------
Ευχαριστώ Ζερο, Μοντρεσορ,
Λίτσα.
Αν και θα προτιμούσα κριτικά
σχόλια, ιδίως από τους "γνωρίζοντες".
.
Φλουφλάκι μη χάνεσαι! Να σε
βλέπουμε!
6/4/2006 4:05 μμ Kyklodiwkton
=============================================
Εκ των υστέρων
Προχθές το μεσημεράκι ήρθε
συντετριμμένη από τα προβλήματά της μια φίλη-αδερφή.
Για να την παρηγορήσω πήρα να της διαβάζω ανάλογα κομμάτια από το παραπάνω κείμενο.
Για να την παρηγορήσω πήρα να της διαβάζω ανάλογα κομμάτια από το παραπάνω κείμενο.
-Αχ, υπογράμμισέ το μου αυτό.., κι αυτό… δώστο μου να το διαβάσω στον Φ μου. Να 'ταν εδώ να τα 'λεγες σ' αυτόν...
Ο Φ είναι ο γιός της. Μελαγχολικός, απελπισμένος κι απογοητευμένος, κλεισμένος στον εαυτό του το τελευταίο διάστημα. Περνάνε διάφορα στην οικογένεια...
Σα να πήρε λίγο κουράγιο. Σα να φωτίστηκε λίγο η σκέψη της.
Αλλά η δική μου ικανοποίηση ότι μπόρεσα να της προσφέρω -έστω κάτι λίγο- έγερνε περισσότερο στη ζυγαριά.
Σήμερα σκεφτόμουν, ότι μερικοί άνθρωποι μπαίνουν στη ζωή μας για να μας διδάξουν τη χαρά της προσφοράς.
Όχι για να πιστώσουμε εγωιστικά και επαρμένα τον εαυτό μας πως "έδωσε".
Αλλά για να γεμίσουμε από κείνη τη ταπεινά μοναδική πληρότητα της αγάπης του πλησίον.
Συνήθως όταν "προσφέρω", πάντα βγαίνω λειψή στο ζύγισμα.
Άσχετα αν αυτό που δίνω είναι χρήσιμο στον άλλο και ακούω ευχαριστίες.
Μέσα μου με τρώει το τι θα μπορούσα να κάνω και δεν έκανα.
Μέσα μου με τρώει το ότι έβαλα πρώτα τον εαυτό μου κι έδωσα απ' το περίσσευμα κι όχι απ' το υστέρημα μου.
Μέσα μου με τρώει η τσιγκουνιά, μη ορατή στον άλλο που με νομίζει γενναιόδωρη.
Γι αυτό όταν μου λένε πόσο καλή είμαι σκύβω από ντροπή το κεφάλι.
Κι αν τύχει ποτέ καμιά φορά να το αποδεχθώ, η έπαρση του 'εγώ' εξανεμίζει την προσφορά.
