G. Gounaro

Το πιστεύω του Γιώργου Γουναρόπουλου

"Σκοπός της ζωής μου είναι η λύτρωση του ανθρώπου μέσω της ίδιας της ζωγραφικής και όχι μέσω των θεμάτων.

Την ζωγραφική μου την κλείνω μέσα σε μία διάφανη σφαίρα, για να αισθάνεται καλύτερα ο θεατής την κοσμογονική προέλευση αυτής της ζωγραφικής ουσίας.

Στην τέχνη, ό,τι γίνεται με το μυαλό εξηγείται πως έγινε, γιατί είναι πεπερασμένο και έχει συγγένεια με την ύλη. Ό,τι γίνεται με τη φαντασία δεν εξηγείται, γιατί η φαντασία έχει το μέρος του κόσμου της αιωνιότητας.
Το μυαλό αντιπροσωπεύει τον πεπερασμένο κόσμο. Η φαντασία την αιωνιότητα.

Όταν αφαιρέσει κανείς από την ομορφιά της φύσης, τότε σε αντιστάθμισμα θα προσθέσει κάτι άλλο, αυτό είναι η ατομικότητά μας. Έτσι έχουμε Μεταμόρφωση μαζί με Μετουσίωση να προσθέσουμε. Η Μεταμόρφωση είναι η ψυχικότητά μας μαζί με τη συναισθηματικότητά μας, και η Μετουσίωση είναι ο ζωντανός παλμός, η κίνηση του εσωτερικού εαυτού μας.

Για να γίνει τέχνη πρέπει να μετουσιωθεί η αντικειμενικότητα, και να γίνει σύμβολο.

Η τέχνη έχει σχέση με τους φυσικούς νόμους, όχι με τη φαινομενικότητα της φύσης και των αντικειμένων.

Υπάρχει ένας ιδιαίτερος για καθέναν τρόπος να μεταχειρίζεται τον αντικειμενικό κόσμο, δηλαδή τα αντικείμενα της φύσης, για να φανερώσει τον ιδεατό του κόσμο.

Η τέχνη κάμει την θεωρία, δεν κάμει η θεωρία την τέχνη. Η θεωρία μπορεί να βοηθήσει τον ταλαντούχο να κάμει τέχνη, αν έχει αρκετό ταλέντο να ξεχάσει λίγο ή πολύ την θεωρία που ακολουθεί.


Το ταλέντο είναι αυτό που κάνει την τέχνη μαγεία. Για να καταλάβει κανείς αυτή τη μαγεία αν δεν είναι καλός δέκτης, πρέπει να ελευθερωθεί από την ομορφιά της αντικειμενικότητας της φύσης, να ξεχάσει δε όλες τις θεωρίες περί τέχνης και να είναι ελεύθερος να μυηθεί έτσι στην μαγεία της ζωγραφικής τέχνης.

Μια από τις πολλές διαφορές που υπάρχει ανάμεσα στους μεγάλους ζωγράφους και στους άλλους που δεν έχουν προσωπικότητα και στους ακαδημαϊκούς ζωγράφους είναι ότι οι μεν πρώτοι όσο περνά η ηλικία τους, τόσο εκφραστικότερα έργα κάμνουν.
Οι δεύτεροι μόνον όσο διαρκεί η νεανική τους ορμή και από την αισθηματικότητά της ηλικίας τους, δίνουν στα έργα τους μια μικρή δόση έκφρασης.
Οι δε τρίτοι, αυτοί δεν γνώρισαν ποτέ την αληθινή ζωγραφική, αυτοί δεν έχουν καμία δόση έκφρασης στα έργα τους, ούτε όταν ήσαν νέοι, μα ούτε όταν γέρασαν.

Η μοίρα της τέχνης είναι να ταρακουνήσει σε κάθε εποχή και σε κάθε κοινωνικό πνεύμα, όσο να 'ρθει η εποχή που θα ωριμάσει η ανθρωπότητα. Τότε θα κυριαρχήσει στις ψυχές των ανθρώπων και θα τους γίνει ο πραγματικός οδηγός"

Γ. Γουναρόπουλος [1890-1977]


Χθες, πήγαμε για δεύτερη φορά στο περίπτερο 1 της Δ.Ε.Θ, να επισκεφτούμε τις διάφορες εκθέσεις που οργανώνει το ίδρυμα Μ.Μερκούρη. Από την πρώτη φορά μου 'κανε εντύπωση το πιστεύω του ζωγράφου Γ. Γουναρόπουλου. Ε, θα το βρω στο διαδίκτυο να το μελετήσω καλύτερα, σκέφτηκα, αλλά δεν το βρήκα πουθενά.
Αυτή τη φορά το φωτογράφησα, το αντέγραψα και το ανέβασα γιατί αξίζει πραγματικά τον κόπο.

Μόνο που αυτό το: "Η τέχνη έχει σχέση με τους φυσικούς νόμους, όχι με τη φαινομενικότητα της φύσης και των αντικειμένων", δεν μπόρεσα να το καταλάβω επακριβώς...
Αν μπορούσε κάποιος να βοηθήσει...

Δε θα λεγα ότι με ενθουσιάζουν όλα τα έργα του Γουναρόπουλου με την πρώτη ματιά. Δεν δονούμαι εύκαμπατα. Η συμπαγής μου σκέψη αντιδρά σ' αυτήν την αέρινη ρευστή και διάφανη εικόνα. Ίσως γιατί πρέπει να πλησιάσω τη ζωγραφική του με άλλο τρόπο, πιο συμβολικό, πέρα από την πεπατημένη των αισθήσεων και της φαινομενικότητας. Κάποια από τα έργα του όμως τα βρίσκω ασύλληπτα μοναδικά, όπως το εξαϋλωμένο βλέμμα αυτής της κοπέλας που θα χρειαζόταν πάρα πολλές λέξεις για να περιγράψει κάποιος λίγα από όσα του μεταδίδει.


Το βιογραφικό του Γουναρόπουλου κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, παραθέτω όμως ένα γεγονός ως προς τη δική του θέαση της τέχνης σε σχέση με τις αντιδράσεις των οπαδών της κλασικής μορφής:

Το 1929 παρουσιάζει την πρώτη του ατομική έκθεση στην Ελλάδα στη Galerie Στρατηγοπούλου, με έργα όπου εμφανίζεται με ολότελα δική του τεχνοτροπία. Η έκθεση αυτή όχι μόνο αποτελεί σταθμό στη νεοελληνική ζωγραφική, αλλά και σημειώνει καταπληκτική εμπορική επιτυχία. Με αυτή την έκθεση ο Γουναρόπουλος επιβεβαιώνει ότι είναι βαθύς γνώστης των κλασσικών κανόνων της ζωγραφικής, ενώ ταυτόχρονα εκφράζει ένα είδος διαμαρτυρίας για την εμμονή σ' ένα καθυστερημένο πια ακαδημαϊσμό και υποτονικό χρωματικά ιμπρεσιονισμό, που αποτελούσαν μια παραφωνία προς το πνεύμα των νέων καιρών.
Προκαλεί το γενικό θαυμασμό, ενώ επαινείται διθυραμβικά από τους νέους κριτικούς. Κατηγορείται όμως από τους οπαδούς της ακαδημαϊκής τεχνοτροπίας και ιδιαίτερα από το Ζαχαρία Παπαντωνίου. Ο Παπαντωνίου ήταν τεχνοκριτικός, καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, είχε στήλη ζωγραφικής κριτικής στο τότε Ελεύθερον Βήμα, και θεωρούνταν από το πολύ κοινό ότι ήταν αυθεντία στα ζητήματα της τέχνης. Ο Παπαντωνίου, κατηγορεί λοιπόν τον Γουναρόπουλο ότι αγνοεί τους κανόνες της κλασικής τεχνοτροπίας στη ζωγραφική.
Ο Γουναρόπουλος σαν απάντηση, ζωγραφίζει, μέσα σε μια νύχτα, το πορτραίτο της μητέρας του, με όλους τους κανόνες της κλασσικής ζωγραφικής (που θα μπορούσε να ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό θιασώτη της παραδοσιακής τεχνοτροπίας) και το εκθέτει στην ίδια αίθουσα, όπου είχε και τα άλλα έργα του, ενώ παράλληλα γράφει κι αυτός ένα άρθρο κάνοντας μαθήματα ζωγραφικής στον Παπαντωνίου.


-